ارزیابی رابطه بین کیفیت سود بر اساس سرمایه‌گذاری در دارایی‌های سرمایه‌ای و نیروی کار با نوسان …

هدف اصلی گزارشگری مالی، بیان تأثیرات اقتصادی رویدادها و عملیات مالی بر وضعیت و عملکرد واحد تجاری برای کمک به استفاده‌کنندگان بالفعل و بالقوه برای اتخاذ تصمیمات مالی در ارتباط با واحد تجاری است؛ بنابراین، تصمیم‌گیری نقش محوری در تئوری حسابداری داشته است. معمولاً سود به‌عنوان سود خالص، یکی از اقلام حسابداری است که در گزارش‌های مالی تهیه و ارائه می‌شود و عاملی برای تدوین سیاست‌های تقسیم سود، پیش‌بینی و راهنمایی برای سرمایه‌گذاری و تصمیم‌گیری به شمار می‌آید.
سود یکی از اساسیترین عناصر صورت‌های مالی است که همواره موردتوجه قرارگرفته است و از آن به‌عنوان معیاری برای ارزیابی تداوم فعالیت، کارایی و بازنگری ساختار قراردادهای نمایندگان واحد اقتصادی یاد میشود. شواهد نشان داده است که سود حسابداری شاخص خوبی برای بازدههای سهام و پیش‌بینی جریانهای نقدی آینده است، اما به دلیل استفاده از محدودیتهای محافظهکاری و اهمیت در تعیین سود حسابداری، برخی از تحلیلگران به این نتیجه رسیدند که سود اقتصادی نسبت به سود حسابداری، شاخص بهتری برای پیشبینی جریانهای نقدی آینده است. سود اقتصادی نیز اولین بار توسط آدام اسمیت تعریف شد و سپس این تعریف توسط هیکس (۱۹۳۹) بسط داده شد. او سود را مبلغی تعریف کرد که شخص می‌تواند طی یک دوره مصرف کند و در آخر دوره دارای همان رفاهی باشد که در اول دوره داشته است.
برداشت حسابداران و تحلیل گران مالی از واژه سود متفاوت است. تحلیل گران مالی عموماً سود گزارش‌شده (سود حسابداری) را متفاوت از سود واقعی می‌دانند. یکی از دلایلی که ممکن است تحلیلگران سود خالص گزارش‌شده را با سود واقعی متفاوت بدانند، این است که این امکان وجود دارد که سود به‌وسیله مدیران دست‌کاری شود مفهوم کیفیت سود را می‌توان بر اساس معیار مفید بودن برای تصمیم‌گیری، به چهار مفهوم کیفیت سود مبتنی بر ویژگی‌های سری‌های زمانی سود، کیفیت سود بر اساس رابطه بین سود، اقلام تعهدی و وجه نقد، کیفیت سود بر اساس خصوصیات کیفی چارچوب مفهومی و کیفیت سود بر اساس تأثیرگذاری تصمیمات طبقه‌بندی نمود. کیفیت سود را میتوان به سه دستهی پایداری سود، سطوح ارقام تعهدی و سود منعکس‌کننده‌ی معاملات اقتصادی مربوط، تقسیم کرد. پایداری سود به معنی تکرارپذیری (استمرار) سود جاری است. هر چه پایداری سود بیشتر باشد، یعنی شرکت توان بیشتری برای حفظ سودهای جاری دارد و فرض میشود کیفیت سود شرکت نیز بالاتر است. سطوح ارقام تعهدی نیز باکیفیت سود رابطهی معکوس دارد، زیرا هر چه میزان ارقام تعهدی سود بیش‌تر باشد، کیفیت سود شرکت کاهش مییابد. همچنین، هر چه سود حسابداری که گزارش میشود منعکس‌کننده‌ی معاملات واقعی اقتصادی موجود باشد به همان اندازه کیفیت سود نیز افزایش مییابد (مک نیچالس^[۲]، ۲۰۰۲).
با توجه به تفاوت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران با سایر کشورهای غربی شناسایی ابزارهای مورداستفاده جهت اعمال مدیریت سود و میزان استفاده از این ابزارها توسط مدیران صنایع مختلف می‌تواند به اتخاذ تصمیمات اقتصادی مناسب کمک نماید. طی تحقیقات مختلف رابطه بین نوسان پذیری سود و متغیرهای مالی شرکت‌ها موردبررسی و ارزیابی قرارگرفته است. در این تحقیق نیز در پی یافتن پاسخ این سؤال هستیم که:
چه رابطه‌ای بین کیفیت سود بر اساس سرمایه‌گذاری در دارایی‌های سرمایه‌ای و نیروی کار با نوسان پذیری سود در شرکت‌های پذیرفته‌شده بورس اوراق بهادار وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
سود به‌عنوان یکی از معیارهای تصمیم‌گیری مالی از اعتبار ویژه‌ای برخوردار است و در این راستا هر جریانی که سود را به طریقی دستخوش تغییر نماید نیز اهمیت می‌یابد.
برای ارزیابی و تعیین قیمت سهام معمولاً سرمایه‌گذاران و تحلیل گران مالی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری از سود شرکت‌ها استفاده می‌کنند. پس نتایج تحقیق در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران، تحلیل گران و اعتباردهندگان مؤثر خواهد بود.
هیچ تحقیق داخلی تاکنون در ارتباط با ارتباط بین مدیریت سود با نوسان پذیری سود در بازار سرمایه ایران صورت نپذیرفته است.
انجام پژوهش در رابطه با ارتباط مدیریت سود با نوسان پذیری سود در بورس اوراق بهادار در تغییر احتمالی رویه‌های موجود و هم‌چنین برای سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری و تدوین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری مفید باشد.
تاکنون سازمان خاصی از این تحقیق حمایتی به عمل نیاورده است؛ اما سازمان بورس اوراق بهادر و مدیران شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در صورت دست‌یابی به نتایج قابل‌قبول از طریق روش آماری مدرن پانل دیتا حامی این پژوهش خواهند بود.
اهداف تحقیق
ارزش و اعتبار قوانین هر علم و تحقیقی به روش‌شناختی که در آن بکار می‌رود بستگی دارد و هدف علمی این تحقیق ارزش و اعتبار بخشیدن به فرضیه تحقیق می‌باشد تا این تحقیق بتواند در بالا بردن سطح دانش عمومی موردنیاز استفاده‌کنندگان مؤثر باشد و همچنین زمینه‌ساز بستر مناسبی برای تحقیق آتی در سایر مراکز آموزشی و پژوهشی باشد. اهداف این تحقیق به‌صورت به شرح زیر می‌باشد.
اهداف تحقیق حاضر بر اساس تقسیم‌بندی اهداف به اهداف اصلی و فرعی به شرح زیر قابل‌طبقه‌بندی می‌باشد:
هدف اصلی:
تعیین رابطه بین کیفیت سود و نوسان پذیری سود در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران.
اهداف فرعی:
تعیین رابطه بین کیفیت سود (بر اساس رویکرد گذشته‌نگر) و نوسان پذیری سود در شرکت‌های با فرصت رشد بالا
تعیین رابطه بین کیفیت سود (بر اساس رویکرد گذشته‌نگر) و نوسان پذیری سود در شرکت‌های با فرصت رشد پایین
سؤالات تحقیق
سؤال اصلی:
چه رابطه‌ای بین کیفیت سود و نوسان پذیری سود در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد؟
سوا لات فرعی:
چه رابطه‌ای بین کیفیت سود و نوسان پذیری سود بر اساس رویکرد گذشته‌نگر در شرکت‌های با فرصت رشد بالا وجود دارد؟
چه رابطه‌ای بین کیفیت سود و نوسان پذیری سود بر اساس رویکرد گذشته‌نگر در شرکت‌های با فرصت رشد پایین وجود دارد؟
فرضیه‌های تحقیق
فرضیه اصلی:
بین کیفیت سود و نوسان پذیری سود در قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
فرضیات فرعی:
بین کیفیت سود بر اساس رویکرد گذشته‌نگر و نوسان پذیری سود در شرکت‌های با فرصت رشد بالا در قلمرو پژوهش رابطه مستقیم وجود دارد
بین کیفیت سود بر اساس رویکرد گذشته‌نگر و نوسان پذیری سود در شرکت‌های با فرصت رشد پایین در قلمرو پژوهش رابطه مستقیم وجود دارد
مدل مفهومی تحقیق
در این تحقیق از مدل کالبارو و همکاران (۲۰۱۳) استفاده شده است. اینان تحقیق خود را در مورد رابطه بین رابطه بین کیفیت سود بر اساس رویکرد گذشته نگر و نوسان سود به انجام رسانیده اند. این مدل خود بر پایه مدل اصلاح شده ای از مدل پیشنهادی شین و سوئن (۱۹۹۸) تعریف‌شده که از آن برای بیان کیفیت سود بر اساس رویکرد گذشته نگر و نوسان سود استفاده شده است. طی سال‌های اخیر از این مدل تعدیل‌شده در تحقیق هایی چون مارشال (۱۹۸۴)، پرفکت و وایلز (۱۹۹۴) برای تعیین ارتباط کیفیت سود بر اساس رویکرد گذشته نگر و نوسان سود استفاده شده است. در تحقیق اینان کیفیت سود بر اساس رویکرد گذشته نگر به‌عنوان متغیر مستقل اصلی و از نوسان سود به عنوان متغیر وابسته استفاده شده است. مدل تحقیق آنها به صورت زیر می باشد:
STDS=α+β_۱EQ +ε
در این تحقیق مشابه کار کالبارو و همکاران (۲۰۱۳) معادله فوق‌الذکر به‌عنوان یک رابطه پارامتریک تعریف‌شده که در آن مقادیر متغیر مستقل و تابعی بر مبنای عملکرد تاریخی شرکت‌ها در یک بازه ۵ ساله تعیین و ۱β و α به‌عنوان پارامترهای مجهولی تلقی شده که با استفاده از رگرسیون خطی و تحلیل داده‌های تابلویی برآورد شده اند.
روش پژوهش
روش تحقیق از جهت هدف: با توجه به اینکه در این تحقیق از مدل‌ها، روش‌ها و نظریه‌های موجود در راستای حل مسئله یا بهبود وضعیت هستیم، بنابراین تحقیق فوق از جهت هدف، کاربردی است.
روش تحقیق از جهت روش استنتاج و گردآوری داده‌ها: با عنایت به اینکه از جامعه آماری (شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران) نمونه علمی انتخاب‌شده است، بنابراین از جهت روش استنتاج استقرایی است.
روش تحقیق از جهت طرح تحقیق: نهایتاً با عنایت به اینکه داده‌های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده‌های تاریخی مندرج در صورت‌های مالی به دست خواهد آمد، بنابراین تحقیق فوق از جهت طرح تحقیق، پس رویدادی است.