۱-۱-۱ تکامل گندم:
وضع هگزاپلوئیدی گندم، مطالعات ژنتیکی درباره آن را مشکل کرده است، زیرا بسیاری از خواص گندم به وسیله دو یا چند ژن کنترل میشود و هر ژن متعلق به یک ژنوم است. بدین جهت، محققان در تعیین محل ژنها و تهیه نقشه کروموزومی گندم از راههای معمولی، خیلی کند پیشرفت کردهاند، اما پیدایش ورایتههای مونوسومیک[۱] و نولیسومیک[۲] این گونه مطالعات را تا حد زیادی ساده کرده است (یزدی صمدی و همکاران ۱۳۷۰).
گندمهای دیپلوئید با ژنومهای شناخته شده، میتوانند برای تعیین ژنوم دیپلوئیدها با پلی‌پلوئیدهای دیگر به کار برده شوند. برای مثال وقتی گندم دیپلوئید اینکورن (Triticum monococcum L.) (Einkorn) با گندم تتراپلوئید دوروم تلاقی داده شود، در میوز، اغلب وضعیت ۷۱۱+۷۱ بوجود میآید (۷ کروموزوم جفت شده بعلاوه ۷ کروموزوم بدون جفت). بنابراین گندم دوروم حامل یک ژنوم کلی (A) با گندم اینکورن است و یک ژنوم اضافی دیگر (B) نیز دارد. در تلاقی بین گندم دوروم و گندمهای نان، اغلب وضعیت ۱۴۱۱+۷۱ در میوز به وجود میآید. بنابراین گندم نان حامل هر دو ژنوم A و B به علاوه یک ژنوم سوم (D) نیز میباشد (Kontt; 1989).
- monococcum × Unknown species
(۲n=2X=14, AA) (2n=2X=14, BB)
- dicoccoides× T. tauschii
(۲n=4X=28, AABB) (2n=4X=14, DD)
- aestivum
(۲n=6X=42, AABBDD)
منشاء گندم تتراپلوئید و هگزاپلوئید (ارزانی، ۱۳۸۷).
۱-۱-۲ طبقه بندی گندم:
از نظر منشاء، جنس Triticum شامل گونههایی میشود که بطور کلی دارای ژنوم A باشند. هر یک از سه سطح پلوئیدی گندم بر اساس خصوصیات اولیه مورفولوژی به شرح زیر تقسیم میشوند (ارزانی، ۱۳۸۷).
الف: دیپلوئیدها (۲n=14 , AA) گندمهای اینکورن
گندم وحشی اینکورن T. urartu
گندم اینکورن T. monococuum L.
ب: تتراپلوئیدها (۲n=28 , AABB) گندمهای امر و دروم
گندم دوروم T. durum Desf
گندم امر T. dicocum schrank
گندم وحشی امر T. dicoccoides Korn
گندم پولارد – ریوت یاکون T. turgidum L.
گندم پولیشن T. polonicum L.
گندم پرشین T. carthlicum Nevski (T. persicum Vav)
با فرمول ژنوم AAGG
گندم تیموفیوی T. timophevii
| برای دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید. |