کسب و کار الکترونیک به مفهوم کلی شامل بکارگیری تکنولوژیهای جدید برای برقراری ارتباطات زنجیرهای بین سازندگان، فروشندگان، عرضهکنندگان و بطور کلی ارائهدهندگان کالا و خدمات از یک سو و خریدار و مصرفکننده و یا بطور کلی مشتری از سوی دیگر، به منظور اتخاذ تصمیمهای بهتر، بهینهسازی کالا و خدمات کاهش هزینهها و گشودن کانالهای جدید میباشد (آقایی، ۱۳۸۱). ولی تجارت الکترونیکی به هر شکلی از نقل و انتقالات در تجارت اطلاق میشود که در آن طرفین، بیشتر از طریق الکترونیکی با یکدیگر در تماس هستند تا از طریق نقل و انتقالات فیزیکی، به عبارت دیگر تجارت الکترونیک زیربخشی از کسب و کار الکترونیک در سازمانها میباشد، زیرا در کسب و کار الکترونیک، شکل الکترونیکی کلیه فرآیندهای کسب و کار سازمان از قبیل تولید، تحقیق و توسعه امور اداری، مالی، مدیریت نیروی انسانی، پشتیبانی و تجارت مطرح است (دانشجو، 1385).
در حالی که در تجارت الکترونیک تنها فرآیند تجارت سازمان به صورت الکترونیک یک جزء بنیادی از کسب و کار الکترونیک به حساب میآید. کسب و کار الکترونیک باعث نزدیکی و متمرکزشدن روابط متقابل با بازارها، مشتریان، رقبا، عرضهکنندگان کالا و کارمندان میگردد و به صورت زنجیرهای از طراحی محصولات گرفته تا فروش، بازاریابی، توزیع، تجهیزات، حمل و نقل و حتی مدیریت ارتباط مشتری عرضهکننده را شامل میگردد (سرمدسعیدی و میرابی، 1383).
کسب و کار الکترونیکی باعث شد تا تجارت بتواند دوباره راههای جدیدی را پیدا کند. کسب و کار الکترونیک، دورنمای همکاریها و کانالهای توزیع را عوض کرده و باعث توسعه مکانهای فروش، گسترش توانایی فروش و افزایش درآمد گردیده است. کسب و کار الکترونیک و تبادلات آن باعث افزایش سرعت تجارت و افزایش توقع مشتریان شده است. کسب و کار الکترونیک میتواند باعث افزایش اثربخشی بر روی سیستم بازار و ساختن شرکتهای موفق شود (سرمدسعیدی و میرابی، ۱۳۸۳).
تجارت الکترونیکی محدودتر یا ویژهتر از کسب و کار الکترونیکی است، در کسب و کار الکترونیکی علاوه بر اینکه اطلاعاتی برای کاربران و بینندگان سایت در رابطه با شرکت، تاریخچه آن، سیاستها، محصولات و فرصتهای کاری آماده میکند، فروش محصولات و یا خدمات را هم به وسیله سایت تسهیل میکند (Kotler, 2003).
اختلافی که در عملکرد سایتهای تجارت الکترونیک و سایتهای کسب و کار الکترونیکی وجود دارد این است که در سایتهای کسب و کار الکترونیک همه اطلاعات مربوط به کالا یا خدمات ارائهشده توسط فروشنده بر روی سایت قرار دارد ولی امکان خرید توسط مشتری و از طریق اینترنت وجود ندارد بدان معنی که فروشنده، در سایت خود تنها به معرفی و تبلیغ کالاها و خدمات خود اقدام میکند و مشتری برای خرید کالا یا خدمات مورد نظر بایستی به فروشگاههای فیزیکی فروشنده مراجعه نماید. اما در سایتهای تجارت الکترونیک علاوه بر معرفی کالا یا خدمات، فروشنده امکان خرید بهنگام را نیز برای مشتریان مهیا نموده است و فروشنده از طریق اینترنت و با مراجعه به سایت فروشنده میتواند کالا یا خدمات مورد نظر خود را انتخاب و سفارش خرید را همان جا صادر، پول را پرداخت و تحویل کالا یا خدمات خریداری شده را ردیابی نمایند (شجاعی و ملکی زاده، 1383). اکثر سایتهای شرکتها در مرحله آماده کردن اطلاعات هستند و تجارت الکترونیک انجام نمیدهند.
سایتهای آمازون، CDNOW، eToys، e-steel، e-Plastics مثالهایی از تجارت الکترونیک هستند. تجارت الکترونیک در رشد خود به خرید الکترونیکی و بازار الکترونیکی هم متوسل شده است. در خرید الکترونیکی[1] شرکتها تصمیم به فروش کالاها، خدمات و اطلاعات مربوط به حمایتکنندگان بهنگام خود دارند. بازاریابی الکترونیکی[2] تلاش شرکتها در برقراری ارتباط، آگاهکردن و خبردادن، ترفیعدادن و فروش محصولات و خدمات خود در اینترنت را نشان میدهد (Kotler, 2003).
مدل پیکربندی مجدد کسب و کار اینترنتی
ونکاترامن، چارچوبی را برای پیکربندی مجدد کسب و کار، ارائه میکند که نشان میدهد کمکهای فناوری اطلاعات، بهترین پتانسیل ایجاد مکانیزمهای جدید و نوآورانه در ایجاد مزیت رقابتی را ارائه میکند
[1] . E-Purchaing
[2] . E-Marketing