بکارگیری بازار الکترونیکی توسط بنگاه های کوچک و متوسط
2-6-1. کسب وکارهای کوچک
در حالی که بیش از یکسوم بنگاههای کوچک، تجارت الکترونیکی را عامل توسعه فروش میدانند، استفاده آنها از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای عملیات فروش محدود به فروش و تولید الکترونیکی در سطح 7 تا 14درصد است. هیچکدام از این سازمانها از این فناوری برای کنترل کیفیت، جست وجوی سفارش یا نگهداری و تعمیرات استفاده نمی کنند. آگاهی محدود (عدم نیاز به فناوری توسط 30درصد از سازمانها)، نیروی غیرکیفی و محدودیت بودجه از مشکلات این بنگاههاست. در این سازمانهای کوچک بیشترین درک نسبت به فناوری در نقشهای مدیریتی تبلور یافته است. در حدود 40درصد، بنگاهها از فناوری در یکی از حوزههای خود بهخصوص در منابع انسانی، مالی و فعالیتهای مدیریتی بهره بردهاند (موحدی و یاقوتی، 1388).
2-6-2. کسب وکارهای متوسط
سازمان با ابعاد متوسط در مقایسه با سازمان کوچک همتای خود فناوری اطلاعات و ارتباطات را در عملیات فروش (کنترل کیفیت، ارزیابی سفارش، نگهداری و تعمیرات و فروش) استفاده میکنند. حداکثر 45درصد بنگاههای متوسط از این فناوری برای بازار استفاده میکنند و فقط 10 درصد از این بنگاهها مالک نرمافزارهای بازار هستند. سطح درک استفاده از فناوری در مدیریت برای سازمانهای متوسط نسبت به سازمانهای کوچک یک گام جلوتر است. تقریباً به میزان حداقل 90 درصد بر اهمیت آن در سازمانهای متوسط تأکید میشود. در عمل سازمانهای متوسط، فناوری را بیشتر در اهداف مالی و مدیریتی و به همان اندازه در منابع انسانی به کار میگیرند (موحدی و یاقوتی،1388).
همانند سازمانهای کوچک این نیاز وجود دارد که استفاده از فناوری در دیگر مؤلفههای مدیریت توسعه یابد. در مواردی همچون فرآیند سفارش و پیگیری، ارتباطات داخلی و بیرونی در این سازمانها نیز مانع اصلی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت “نیروهای غیرکیفی” است (تقریباً 35درصد از این بنگاهها). بر اساس آنچه ذکر شد، بنگاههای متوسط نسبت به بنگاههای کوچک در سطح آگاهی و اجرای فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت و تولید یک گام جلوتر هستند. آگاهی و کاربرد فناوری در بازار، هنوز در سطح متوسطی قرار دارد، این امر برای زیرساخت الکترونیکی و ارتباطات نیز صادق است (موحدی و یاقوتی،1388).
عمده استفاده از بازارهای الکترونیکی توسط شرکتها و سازمانهای بزرگ میباشد، ولی در سالهای اخیر توجه برخی شرکتهای با مقیاس کوچکتر نیز به سوی این نوع بازارها و مبادلات از طریق آنها جلب شده است. بنگاههای کوچک و متوسط نقش چشمگیری را در اقتصاد بینالمللی ایفا میکنند. بنگاههای کوچک و متوسط در برقراری اقتصاد پویا و سالم با ملل صاحب صنعت و معرفی ابداعات و نوآوریها نقش موثری دارند. به همین دلیل موضوعات و پدیدههایی که بر عملکرد این نوع سازمانها اثرگذار است، اثرات زیادی بر وضعیت کسب وکار در کشورها و ایجاد تغییرات در عوامل اقتصادی محیطهای جهانی دارد Al-qirim,2004)).
موانع اجرایی کردن فناوری اطلاعات و ارتباطات در این سازمانها، فقدان نیروهای کیفی و فقدان آگاهی است. درحالیکه زمینههای بالقوه برای بهکارگیری تجارت الکترونیکی در صنایع کوچک و متوسط ایران وجود دارد، اما در حال حاضر تمایل این بنگاهها به استفاده از تجارت الکترونیکی کمتر از متوسط، کاربرد امکانات عادی ارتباطات در آ نها بیش از متوسط، کاربرد رایانه و ارتباطات شبکهای در حد کم، و استقرار اطلاعاتی، عملیاتی و راهبردی تجارت الکترونیکی در آنها خیلیکم است (موحدی،1390).
بر این اساس لازم است اینگونه سازمانها در بکارگیری فناوریها جدید به بررسی شرایط خود و میزان مهیا بودن پیششرطهای لازم در این زمینه بپردازند تا بتوانند استفاده موثری از آنها داشته باشند. این موضوع در خصوص بهکارگیری بازارهای الکترونیکی بهعنوان یک ابزار فناوری نوظهور در این حوزه از اهمیت بسیاری برخوردار است. اما استفاده از بازارهای الکترونیکی بیشتر بوسیله شرکتهای کوچکتر و جدیدتر یا شرکتهایی که تنها فعالیتهای بینالمللی دارند بهتر است، زیرا این شرکتها کمتر در بازار هدف شناخته شدهاند و یا منابع کافی برای فعالیتهای بازاریابی ندارند یا اینکه نمی خواهند منابع زیادی مصرف کنند. بنابراین بازارسازان باید بیشتر به این شرکتها تمرکز کنند (Rui & Yunjie,2006).
تعیین موانع مشارکت در بازارهای الکترونیکی مانند کمبود استانداردها، یکپارچگی زنجیره تامین و تجارت جهانی، به فهمیدن اینکه چگونه بنگاههای کوچک و متوسط میتوانند استراتژی مناسبی را بهکارگیرند تا از مزایای بازارهای الکترونیکی بهرهمند شوند، کمک میکند. شرکتهایی که به دنبال استفاده از بازارهای الکترونیکی هستند، اگر محیطی که در آن فعالیت می کنند را درک کنند و شایستگیهای خود را برای شرکت در فعالیتهایی که بازار الکترونیکی به آنها پیشنهاد میکند، بهکار گیرند، میتوانند مزایای زیادی کسب کنند (Stockdale,2004).