————————  88

چهارچوب نظری تحقیق ————————  88

جامعه و نمونه آماری  ————————  90

ابزار گردآوری اطلاعات ————————  91

تقسیم بندی سوالات پرسشنامه ————————  91

روایی و پایایی ابزار جمع آوری اطلاعات ————————  92

بررسی قابلیت اعتماد پرسشنامه سازمان یادگیرنده بر اساس نظریه  (واتکینز- مارسیک) ————————  93

بررسی قابلیت اعتماد پرسشنامه خلاقیت بر اساس مدل پلسک ————————  94

روش انجام کار و شیوه­های تجزیه و تحلیل داده های آماری ————————  95

بخش دوم  – تجزیه و تحلیل داده ها – یافته های توصیفی ————————  96

تحلیل توصیفی مشاهدات و داده ها ————————  96

فراوانی سازمان یادگیرنده ————————  96

فراوانی خلاقیت کارکنان ————————  97

آماره های توصیفی مولفه های سازمان یادگیرنده ————————  98

آزمون فرضیات ————————  99

آزمون کلموگرف اسمیرنوف – سازمان یادگیرنده  ————————  99

آزمون کلموگرف اسمیرنوف –  خلاقیت ————————  99

آزمون فرضیه اصلی ————————  100

آزمون فرضیه فرعی 1 ————————  101

آزمون فرضیه فرعی 2 ————————  102

آزمون فرضیه فرعی 3 ————————  103

آزمون فرضیه فرعی 4 ————————  104

آزمون فرضیه فرعی 5 ————————  105

آزمون فرضیه فرعی 6 ————————  106

آزمون فرضیه فرعی 7 ————————  107

اولویت بندی اهمیت مولفه های سازمان یادگیرنده در ارتباط با خلاقیت کارکنان———————— 108

ضرایب تعیین مدل ها ————————  108

برآوردضرایب مدل­ها و آزمون معنی­داری  ————————  109

ترتیب اولویت مولفه­های سازمان یادگیرنده  ————————  110

فصل سوم – نتایج و بحث

بخش اول – یافته های پژوهش (3-1)  ————————  112

نتیجه گیری کلی  ————————  114

بخش دوم – پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی (3-2) ————————  115

پیشنهادهای کاربردی  ————————  115

پیشنهادهایی پژوهشی  ————————  121

مشکلات و محدودیتهای تحقیق ————————  122

منابع فارسی ————————  123

منابع خارجی ————————  128

پیوست­ها :

پرسشنامه سازمان یادگیرنده ————————  134

پرسشنامه خلاقیت بر اساس مدل پلسک ————————  136

سازمان تعاون روستایی ————————  138

تاریخچه و سیرتکاملی تعاون در ایران ————————  138

ماموریت و وظایف سازمان ————————  140

اهم برنامه های هدایتی سازمان مرکزی تعاون روستایی ————————  141

اهم برنامه های حمایتی سازمان مرکزی تعاون روستایی ————————  141

اهم برنامه های نظارتی سازمان مرکزی تعاون روستایی ————————  142

استراتژی های کلان سازمان ————————  143

فناوری اطلاعات و هدایت ————————  143

فناوری اطلاعات و حمایت ————————  144

فناوری اطلاعات و نظارت و مراقبت ————————  144

سازمان تعاون روستایی آذربایجان شرقی ————————  146

آموزش و توسعه تعاون روستائی ————————  146

تهیه و توزیع کالاهای مصرفی ————————  147

خرید و فروش محصولات کشاورزی ————————  147

خدمات فنی و کشاورزی ————————  148

صنایع تولیدی و تبدیلی ————————  148

اعتبارات روستائی ————————  148

نظارت و کنترل ————————  148

خلاصه انگلیسی ————————  149

فهرست جداول

جدول شماره (1-1)   خلاصه دیدگا هها درباره ویژگی هاومولفه های سازمان یادگیرنده ————————   40

جدول شماره (1-2)   مولفه های خلاقیت از دید دانشمندان مختلف ————————   59

جدول شماره  (2-1)   جامعه و نمونه آماری در سازمان تعاون روستایی استان آذربایجان شرقی ————————   90

جدول شماره (2-2)  تقسیم بندی سوالات پرسشنامه ————————  91

جدول شماره(2-3)  آماره پایایی پرسشنامه – متغیر سازمان یادگیرنده ————————   93

جدول شماره(2-4)  آماره پایایی پرسشنامه –  مولفه های  سازمان یادگیرنده ————————   93

جدول شماره  (2-5)  آمار پایایی پرسشنامه  –  متغیر خلاقیت ————————  94

جدول شماره (2-6)   آمار پایایی پرسشنامه  –  مولفه های خلاقیت ————————  94

جدول شماره (2-7)   آماره های توصیفی متغیرهای تحقیق ————————  96

جدول شماره (2-8)  آماره های توصیفی مولفه های سازمان یادگیرنده ————————  98

جدول شماره(2-9)   آماره های توصیفی خلاقیت ————————  98

جدول (2-10)  آزمون کلموگرف اسمیرنوف –  سازمان یادگیرنده ————————  99

جدول (2-11)  آزمون کلموگرف اسمیرنوف –  خلاقیت ————————  99

جدول شماره ( 2-12 ) نتایج آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین سازمان یادگیرنده  و خلاقیت کارکنان—————————– 100

جدول شماره  (2-13) نتایج آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین یادگیری مستمر کارکنان و خلاقیت کارکنان —————————–  101

جدول شماره  (2-14)نتایج آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین سطح پرسش و گفتگو درسازمان و خلاقیت کارکنان —————————–  102

جدول شماره  (2-15)نتایج آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین تشویق حس همکاری و یادگیری و خلاقیت کارکنان ——————————  103

جدول شماره  ( 2-16 )نتایج آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین توانمند سازی کارکنان و خلاقیت کارکنان —————————–  104

جدول شماره  (2-17)نتایج آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین طراحی و اجرای سیستمهایی برای مشارکت افراد در یادگیری و خلاقیت کارکنان ————————  105

جدول شماره ( 2-18 )نتایج آزمون آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین میزان مرتبط بودن سیستم با محیط خود و خلاقیت کارکنان ——————————  106

جدول شماره  (2-19) نتایج  آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین رهبری استراتژیک  و خلاقیت کارکنان —————————–  107

جدول شماره ( 2-20) ضرایب تعیین مدل ها ( رگرسیون ) ————————  108

جدول شماره (2-21) جدول برآورد ضرایب  مدل­ها و آزمون معنی­داری  ————————  109

جدول شماره ( 2-22 ) ترتیب الویت ارتباط هر یک از مولفه های سازمان یادگیرنده با خلاقیت کارکنان سازمان تعاون روستایی آذربایجان شرقی ———————————-  110

جدول شماره ( 3-1 ) خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق ————————  114

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          151

5-1 خلاصه پژوهش                                                                                                                                               152

5-2  نتایج پژوهش                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          153

5-3  محدودیت های پژوهش                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          154

5-4 نتیجه گیری کلی                                                                                                 154

5-5 پیشنهادات پژوهش                                                                                                                  156

5-5-1  پیشنهادات سیاستی                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               156

5-5-2  پیشنهادات مطالعاتی                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          156

5-6 خلاصه فصل                                                                                                     157

 

فهرست جداول

جدول 2-1: رویکردهای توانمند سازی کارکنان                                                                   22

جدول 2-2 : : ابعاد توانمندسازی روان شناختی کارکنان                                                                                                                                                                                                    28

جدول 2-3 عوامل مؤثر بر توانمندسازی منابع انسانی از دیدگاه صاحبنظران و پژوهشگران                        55

جدول 4-1: توزیع فراوانی میزان تاثیرآموزش هدفمند بر معیارهای توانمند ساز                             76

جدول 4-2: توزیع فراوانی میزان تاثیرپاداش مبتنی بر عملکرد بر معیارهای توانمند ساز                           77

جدول4-3 : توزیع فراوانی میزان تاثیرکار تیمی بر معیارهای توانمند ساز                                                                                                                     78

جدول4-4 : توزیع فراوانی میزان تاثیربکارگیری سیستم مشارکت بر معیارهای توانمند ساز                                          78

جدول4-5 : توزیع فراوانی میزان تاثیرغنی سازی شغل بر معیارهای توانمند ساز                                                                                                 79

جدول4-6 : توزیع فراوانی میزان تاثیرحس مسئولیت پذیری بر معیارهای توانمند ساز                                     80

جدول4-7 : توزیع فراوانی میزان تاثیروجود انگیزه در پرسنل بر معیارهای توانمند ساز                      81

جدول 4-8 : توزیع فراوانی میزان تاثیرتفویض اختیار بر معیارهای توانمند ساز                               81

جدول 4-9 : توزیع فراوانی میزان تاثیرشیوه رهبری بر معیارهای توانمند ساز                                 82

جدول 4-10 : توزیع فراوانی میزان تاثیرآشکارسازی اهداف و چشم انداز بر معیارهای توانمند ساز       83

جدول 4-11 : توزیع فراوانی میزان تاثیردانش و مهارت بر معیارهای توانمند ساز                             84

جدول4-12 : توزیع فراوانی میزان تاثیرشخصیت بر معیارهای توانمند ساز                                     84

ح

جدول4-13 : توزیع فراوانی میزان تاثیرتجربه اندوزی بر معیارهای توانمند ساز                               85

جدول 4-14 : توزیع فراوانی میزان تاثیرنگرش افراد بر معیارهای توانمند ساز                              86

جدول 4-15 : توزیع فراوانی میزان تاثیرنقش عوامل بیرونی بر معیارهای توانمند ساز                     87

جدول 4-16 توزیع فراوانی میزان تاثیرپرسشگری بر معیارهای توانمند ساز                                 88

جدول 4-17 : توزیع فراوانی میزان تاثیرمدل رفتاری بر معیارهای توانمند ساز                              89

جدول 4-18 : توزیع فراوانی میزان تاثیرتعهد سازمانی بر معیارهای توانمند ساز                            89

جدول4-19 : توزیع فراوانی میزان تاثیرارتباطات بر معیارهای توانمند ساز                                   90

جدول4-20: توزیع فراوانی میزان تاثیریادگیری سازمانی بر معیارهای توانمند ساز                          91

جدول4-21 : توزیع فراوانی میزان تاثیرانعطاف پذیری بر معیارهای توانمند ساز                            92

جدول4-22 : توزیع فراوانی میزان تاثیرکارآیی بر معیارهای توانمند ساز                                     92

جدول4-23 : توزیع فراوانی میزان تاثیراستقلال بر معیارهای توانمند ساز                                    93

جدول 4-24 : توزیع فراوانی میزان تاثیرنوآوری بر معیارهای توانمند ساز                                   94

جدول 4-25 : توزیع فراوانی میزان تاثیردسترسی به اطلاعات و منابع بر معیارهای توانمند ساز          95

97

نتیجه گیری

97

پیشنهادها

99

منابع و ماخذ

103

پیوست ها

108

پ

     فهرست جدول ها

شماره	عنوان	صفحه
1-1	زمان بندی مراحل انجام تحقیق	10
1-2	آمار مربوط به تعداد کارگاههای صنعتی استان آذربایجان شرقی	15
1-3	آمار مربوط به اشتغال صنایع کوچک در استان آذربایجان شرقی	15
1-4	آمار مربوط به میزان سرمایه­گذاری در استان آذربایجان شرقی	16
1-5	آمار مربوط به میزان ارزش افزوده صنایع کوچک استان آذربایجان شرقی	16
2-1	دوره شروع سیستم های فن­آوری اطلاعات	19
2-2	انواع شبکه­های ارتباطی	23
3-1	نمونه آماری به تفکیک سهم هر شهرک صنعتی	74
3-2	تقسیم بندی سؤالات پرسش­نامه	75
3-3	آزمون پایایی سؤالات بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات پرسشنامه	76
3-4	آزمون پایایی سؤالات عوامل ایجاد کننده مزیت رقابتی پرسشنامه	76
4-1	توزیع فراوانی و درصد پاسخ های نمونه آماری به سؤال جنسیت	79
4-2	توزیع فراوانی و درصد پاسخ های نمونه آماری به سؤال سن	80
4-3	توزیع فراوانی و درصد پاسخ های نمونه آماری به سؤال سطح تحصیلات	81
4-4	توزیع فراوانی و درصد پاسخ های نمونه آماری به سؤال سابقه مدیریت	82
4-5	توزیع فراوانی و درصد پاسخ­های نمونه آماری به سؤالات بکارگیری فن­آوری و اطلاعات	83
4-6	توزیع فراوانی و درصد پاسخ­های نمونه آماری به سؤالات عوامل ایجاد کننده مزیت رقابتی	83
4-7	آماره­های توصیفی متغیرهای تحقیق	84
4-8	آزمون r پیرسون برای تعیین همبستگی بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات و عوامل ایجاد کننده مزیت رقابتی درونی در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	86
4-9	تحلیل واریانس فرضیه اول مربوط به مدل رگرسیونی متغیر بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر عوامل ایجاد کننده مزیت رقابتی درونی	87
4-10	ضرایب پارامتر فرضیه اول بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر عوامل ایجاد کننده مزیت رقابتی درونی در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	87

ت

فهرست جدول ها

شماره	عنوان	صفحه
4-11	آزمون r پیرسون برای تعیین همبستگی بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات و برتری در نوآوری در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	88
4-12	تحلیل واریانس فرضیه 2 مربوط به مدل رگرسیونی متغیر بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در نوآوری	89
4-13	ضرایب پارامتر فرضیه 2 بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در نوآوری در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	89
4-14	آزمون r پیرسون برای تعیین همبستگی بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات و برتری در کیفیت در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	90
4-15	تحلیل واریانس فرضیه 3 مربوط به مدل رگرسیونی متغیر بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در کیفیت	91
4-16	ضرایب پارامتر فرضیه 3 بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در کیفیت در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	91
4-17	آزمون r پیرسون برای تعیین همبستگی بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات و برتری در پاسخ­گوئی به نیاز مشتریان در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	92
4-18	تحلیل واریانس فرضیه 4 مربوط به مدل رگرسیونی متغیر بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در پاسخ­گوئی به نیاز مشتریان	93
4-19	ضرایب پارامتر فرضیه 4 بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در پاسخ­گوئی به نیاز مشتریان در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	93
4-20	آزمون r پیرسون برای تعیین همبستگی بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در کارآئی در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	94
4-21	تحلیل واریانس فرضیه 5 مربوط به مدل رگرسیونی متغیر بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در کارآئی	95
4-22	ضرایب پارامتر فرضیه 5 بکارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر برتری در کارآئی در صنایع کوچک استان آذربایجان­شرقی	95

جرایم علیه عدالت قضایی موضوع قانون مجازات اسلامی مصوب 1390 و اسناد بین المللی

                                          1

فصل اول: مفهوم، تاریخچه و فلسفه جرم انگاری جرائم علیه عدالت قضایی                                            9

1-1: مفهوم عدالت قضایی                                          10

1-1-1: مفهوم لغوی و اصطلاحی عدالت قضایی                                          11

1-1-2: جایگاه عدالت قضایی                                           13

1-2: فلسفه جرم انگاری جرایم عدالت قضایی                                           15

1-3: تاریخچه جرایم علیه عدالت قضایی                                           16

فصل دوم: جرایم علیه عدالت قضایی در مرحله قبل از کشف جرم                                           22

2-1: عدم اعلام و گزارش جرم                                          24

2-1-1: عدم گزارش ارتشاء ، اختلاس، تصرف غیر قانونی و

کلاهبرداری                                          24

2-1-2: عدم گزارش وجود میکده و قمارخانه                                           26

2-1-3: عدم اعلام و گزارش جرم در اسناد بین المللی                           28

2-2: اعلام کذب وقوع جرم                                           29

2-3 : یاری به مجرم برای رهایی از تعقیب و دادرسی                                          31

برای دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت  fumi.ir  مراجعه نمایید.

2-4: دفن و مخفی کردن جسد                                           33

فصل سوم: جرایم علیه اجرای عدالت قضایی در مرحله تحقیق و دادرسی                                             38

3-1: تهدید شهود، بزه دیدگان ، مقامات و دست اندرکاران عدالت قضایی               40

3-1-1: تهدید به الزام به دادن سند                                           46

3-1-2: تهدید به قتل و ضررهای شرفی و مالی                                           47

3-2: دریافت رشوه از سوی مقامات و دست اندرکاران عدالت قضایی                                           48

3-3: از بین بردن ادله جرم و دلیل تراشی                                          56

3-3-1: از بین بردن ادله جرم                                          57

3-3-2: جعل و ساختن دلیل برای محکومیت                                           06

3-4: قسم کذب                                           62

3-5: شهادت کذب                                           65

3-6: اظهار عقیده خلاف واقع کارشناس                                           68

3-7: دخالت در امور قضایی                                           71

3-8: امتناع مقامات قضایی از رسیدگی به دعوی                                           73

3-9: جرایم مرتبط با سلب آزادی تن                                           76

3-9-1: صدور و دستور بازداشت غیر قانونی                                           80

در دنیایی که روزبه روز در حال پیچیده تر شدن است. ضرورت استفاده از اینترنت برای نوجوانان و جوانان بیش ازپیش احساس می شود، زیرا اینترنت نقش عمده ای در کسب مهارت ایفا می کند. بااین وجود از بین رسانه های جمعی و فناوری جدید، اینترنت برای فرد، خانواده و جامعه مسائل و مشکلاتی را ایجاد کرده که شایسته ی توجه و عنایت متفکران، پژوهشگران، و روانشناسان و روان پزشکان است. انقلاب الکترونیک، انفجار اطلاعاتی و انقلاب رایانه ای تفاوت های کمی و کیفی بسیاری در جهان نسبت به دو دهه ی اخیر به همراه آورده است و آن تبدیل جهان به یک کلبه ی راحت است. مهم ترین فعالیت فناوری جدید برقراری ارتباطات و انتقال و تبادل اطلاعات در طیفی گسترده است که محدودیتی هم نمی توان بر آن تصور کرد(امیدوار، 1391).

در سال 1998 جامعه شناسان آمریکایی با مشاهده شمار بالایی از مشکلات مرتبط به اینترنت همچون طلاق، بی اعتنایی به فرزندان، از دست دادن شغل، فرار از مدرسه و مشکلات قضایی مرکز اعتیاد به کامپیوتر را در دانشگاه ها تأسیس کردند شکی نیست که اینترنت پیشتاز انقلاب صنعتی جدید است و همانند یک رابطه جدید می باشد یعنی در ابتدا جذاب و نهایتاً نیازمند صرف انرژی و زمان فراوان برای حفظ آن هستیم. دست یابی به شبکه جهانی، افراد را با انبوهی از اطلاعات و نشریات الکتریکی روبه رو می کند که با استفاده از ارتباط سنتی امید دست یابی به آن ها را نداشته داست. به نظر می رسد که اینترنت می تواند مورد حسن استفاده و سوءاستفاده به صورت اعتیاد به اینترنت قرار بگیرد. عوامل روان شناختی فراوانی بر قدرت جذابیت اینترنت را دلالت دارند. به نظر می رسد که همان ویژگی هایی که تشکیل دهنده ی نیازمند صرف انرژی و زمان فراوان برای حفظ آن هستیم دست یابی به شبکه جهانی، افراد را با انبوهی از اطلاعات و نشریات الکتریکی روبه رو می کند که با استفاده از ارتباط سنتی امید دست یابی به آن ها را نداشته است. به نظر می رسد که اینترنت می تواند مورد حسن استفاده و سوءاستفاده به صورت اعتیاد به اینترنت قرار بگیرد. عوامل روان شناختی فراوانی بر قدرت جذابیت دلالت دارند. به نظر می رسد که همان ویژگی هایی که تشکیل دهنده ی قدرت اینترنت هستند، همگی قابلیت اعتیادآور را دارا باشند.

از طرف دیگر روان شناسان معتقدند هر رفتاری که فرد از خود نشان می دهد تحت تأثیر عوامل بسیاری همچون عوامل محیطی، عاطفی و شخصیتی می باشد.و همچنین شناخت احساسات خود و دیگران به انسان کمک می کند تا بتواند عکس العمل های متفاوت و صحیح تری را در محیط کار و تحصیل انجام دهد ( مک نامارا، ترجمه حاجی زاده، 1389).

1-2 بیان مسئله

دسترسی به اینترنت پدیده ای رو به گسترش است و هرروز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان اینترنت قرار می گیرند. اینترنت در همه جا حضور دارد: در خانه، مدرسه، ادارات و حتی در مراکز خرید، در بین کاربران اینترنت جوانان و نوجوانان بیشترین استفاده از آن رادارند. نتایج تحقیقات انجام شده در ایالات متحده نشانگر آن است که استفاده از اینترنت در میان جوانان و نوجوانان بیش از گروه های دیگر است (بولن و هری، 2013). هم زمان با دسترسی روزافزون و گسترده مردم به اینترنت شاهد نوعی وابستگی در نوجوانان هستیم. همانند تمامی انواع دیگر اعتیاد، اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری، تفکرهای وسواسی، کناره گیری، اختلالات عاطفی و ازهم گسیختگی روابط اجتماعی همراه است. از طرفی درعین حال که روابط افراد (به ویژه نوجوانان و جوانان) در جهان مجازی افزایش می یابد، در مقابل از روابط آن ها در جهان واقعی کاسته می شود و احتمال افت عملکرد آموزشی آنان نیز می رود ( سامسون و کین، 2005؛ به نقل از غفاری، 1389).

پوت نام^[1](1999) معتقد است که طی 35 سال گذشته کاهش چشم گیری در ارتباطات اجتماعی افراد در آمریکا رخ داده است. مردم کمتر به رأی گیری می روند، کمتر به کلیسا می روند، کمتر موضوعات سیاسی را با همسایه ها در میان می گذارند یا کمتر عضویت گروه های داوطلبانه را قبول می کنند، مهمانی شام کمتری دارند و کمتر به منظورهای اجتماعی دورهم جمع می شوند . این موضوع پیامدهای عمده ای برای جامعه و فرد به دنبال دارد، زیرا وقتی مردم با یکدیگر در ارتباطات اجتماعی قرارگرفته باشند، سالم تر و سازگارتر زندگی می کنند. مطالعات نشان می دهد که 14 درصد از کاربران اینترنت، جزو کاربران آسیب پذیر اینترنت هستند که دچار علائم رفتارهای وسواسی، حالت روان پریشی، افسردگی و جزء آن ها می گردند( فریس^[2]، 2002). بسیاری از مواقع بیش می آید که جوانان شیوه عملکرد بزرگ ترها را درک نکرده اند اما به محض اعتراض، نافرمانی یا عصیان با تنبیه و سرکوب روبرو می شوند و این باعث شده آنان به سمت محرک ها ، مخدرها و جانشین ها روند تا تشویق خود را کاهش دهند. بهر حال پدیده اعتیاد به اینترنت هم زمان با افزایش دسترسی روزانه مردم به منابع روی خط شایع تر می شود. شبکه جهانی^[3] (وب) سرگرم کننده، اطلاع دهنده و مفید است. اما برای بسیاری از افرادی که در آن معتادند نوع این استفاده در حال تبدیل شدن به آسیب ها و نابهنجاری های روانی و رفتاری است. اما در ایران مانند بسیاری از کشورهای درحال توسعه هنوز مطالعات و تحقیقات در حوزه اعتیاد به اینترنت و عوامل پدیدآورنده یا مستعد کننده آن در ابتدای مسیر قرارداد و نیاز به پژوهش های گسترده و کاربردی در این زمینه به ویژه روی افراد و گروه های که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، کاملاً احساس می گردد. بنابراین، آنچه مهم و اساسی است بررسی عوامل مرتبط با بروز این اعتیاد در بین گروه های در معرض خطر است.

شکی نیست که اینترنت پیشتاز انقلاب صنعتی جدید است. یک تکنولوژی جدید، همانند یک رابطه جدید است؛ یعنی در ابتدا جذاب و سرگرم کننده است، اما نهایتاً نیازمند صرف انرژی و زمان فراوان برای حفظ آن هستیم. دست یابی به یک شبکه جهانی، افراد را با انبوهی از اطلاعات و نشریات الکترونیکی روبرو می کند که با استفاده از ارتباط سنتی امید دستیابی به آن ها را نداشته است. به نظر واضح می رسد که اینترنت می تواند مورد حسن استفاده یا سوءاستفاده به صورت اعتیاد قرار گیرد، عوامل روان شناختی فراوانی بر قدرت و جذابیت اینترنت دلالت دارند به نظر می رسد که همان ویژگی هایی که تشکیل دهنده قدرت اینترنت هستند همگی قابلیت اعتیادآور را هم دارا می باشند(ذکایی ، 93).

از طرف دیگر روانشناسان معتقدند هر رفتاری که فرد از خود نشان می دهد تحت تأثیر عوامل بسیاری همچون عوامل محیطی، عاطفی و شخصیتی می باشد مقصود از عوامل شخصیتی درواقع همان ویژگی های شخصیتی^[4] است که می تواند یک فرد را مستعد بروز یک سری از رفتارها نماید، درصورتی که ممکن است آْن فرد با ویژگی های شخصیتی متفاوتی دست به چنین رفتارهایی نزند. بنابراین عوامل شخصیتی یکی از مهم ترین عواملی است که قادر است در شناخت پیچیدگی های رفتار انسان در موقعیت های مختلف کمک شایان توجهی نماید و ازاین رو نمی بایست از چشم محققان دور بماند.

شخصیت^[5] در روانشناسی به عنوان یک مفهوم رایج و متداول اما درعین حال پیچیده و دشوار شناخته شده است. مفهوم شخصیت از دیدگاه های نظری و سطوح انتزاعی مختلفی سرچشمه گرفته است و هرکدام از این سطوح، سهم قابل توجه و منحصربه فردی در فهم ما از تفاوت های فردی دارند. امروز در روانشناسی دیدگاه های متعدد و متفاوتی از شخصیت وجود دارد. شخصیت را معمولاً الگویی از ویژگی های فردی درزمینه تفکر، هیجان و رفتار توأم با مکانیزم های روان شناختی آشکار و پنهان تعریف می کنند.

شخصیت شامل ویژگی های بین فردی منحصربه فرد و متمایزی است که افراد در موقعیت های گوناگون آن ها را بروز می دهد. شخصیت هر فرد جنبه آشکار منش وی است که به گونه ای بر دیگران اثرگذار بوده و به شکل گیری بسیاری از جنبه های زندگی او کمک می کند. نظریه روانکاوی و شخصیت ریشه های اعتیاد فرد به اینترنت را مرتبط با تکان های روحی با کمبودهای عاطفی دوران کودکی، ویژگی های شخصیتی و یا سایر اختلالات و خلق وخوها می داند. طبق این دیدگاه بسته به حوادث دروان کودکی و یا ویژگی های شخصیت در سن بلوغ فرد برای توسعه یک رفتار اعتیاد آمیز و یا هر رفتار دیگری مستعد می شود. در این حالت آنچه اهمیت دارد موضوع یا فعالیت نیست بلکه فرد بر مبنایی است که فرد تحت آن معتاد می شود ( دوران^[6] 2003). مک کری^[7] و کوستا^[8] از بین تمام عوامل ویژگی های شخصیتی، پنج عامل شخصیتی اصلی را شناسایی نموده اند که شامل روان رنجور خویی^[9]، برون گرایی^[10]، گشودگی به تجربه^[11]، سازش پذیری^[12] وظیفه شناسی^[13] است و معتقدند که ویژگی های شخصیت را می توان بر اساس این پنج عامل دسته بندی نمود.

توصیف مجازی که کاربران از ویژگی های رفتاری و شخصیتی خود در فضای « چت روم» اطلاعات، شناسایی اولیه از مخاطب گفتگو، توصیف انتخابی و گاه مبالغه آمیز و یا نادرست از برخی ویژگی های رفتاری و شخصیتی و نشان دادن هم دردی و همسویی برای جلب پشتیبانی و حمایت عاطفی مخاطب ازجمله زمینه های نشان دهند تدارکات و آمادگی های « پشت صحنه ای» افراد، برای نمایش « روی صحنه» خود هستند. ماهیت غیر رودر روی ارتباطات الکترونیکی اینترنتی همچنین می تواند انگیزه بیشتری را برای کاربران آن در بازی هویت، رفتارهای آزمایشی و ارایه تصویری غیرواقعی فراهم سازد که ریسک «شرمندگی» در آن کمتر است (ذکایی، 1393).

ازجمله موضوعاتی که انسان در مورد آن به تفکر می پردازد، خود و جایگاه خود در جهان است که آن نیز، از تغییرات امروزی جهان در امان نمانده و تغییراتی بسیار عمیق در باورها و ارزش ها و سبک زندگی مردم جهان به وجود آورده است. زیرا ویژگی های جوامع کنونی نظیر وجود تکنولوژی پیشرفته، اینترنت و توسعه ارتباطات، پیچیدگی روابط انسانی و … نوجوانان و جوانان را با انبوهی از اطلاعات روبه رو کرده و یافتن هویتی منسجم و کارآمد را بیش ازپیش برای آن ها مشکل نموده است (امیدوار، 1391).

شکل دهی هویت ورود به دنیای بزرگ سالان و حساسیت و توجه به آثار و پیامدهای استفاده از اینترنت و محیط های مجازی در این دوره اهمیت ویژه ای دارد. در این پژوهش ما به دنبال بررسی رابطه بین خودکنترلی و اعتیاد به اینترنت نیز می باشیم. مفهوم خودکنترلی که در سال 1974 توسط اشنایدر گسترش یافت. به این معنا است که یک شخص در موقعیت خود چقدر انعطاف پذیر یا چقدر پایدار است (کاشال و کوانتس، 2006). اشنایدر می گوید: مردم در یک بحث کلی به دودسته تقسیم می شوند: افراد با خودکنترلی بالا و افراد با خودکنترلی پایین که هرکدام ویژگی هایی دارند (کجلدال، 2003). برخی از افراد نسبت به موقعیت اجتماعی حساس هستند و ظاهر خود را متناسب با موقعیت رایج تنظیم می کنند. این افراد را با خودکنترلی پایین که تمایل دارند فکر و احساس خود را بیان نمایند، تا این که آن را متناسب با موقعیت سازمان دهی کنند (ایشنایدر، 1974).

خودکنترلی عبارت است از تعارض درون فردی بین منطق و هوس، بین شناخت و انگیزه و بین برنامه ریز درونی و عمل کننده درونی. که غلبه قسمت اول هرکدام از این زوج ها بر قسمت دوم است (ردوالت، مادریان و چنی، 1998). افرادی که می توانند هدف های واقع گرایانه را اولویت بندی کنند و در زمان تصمیم گیری میان عواطف و عقل تعادل برقرار کنند، خودکنترل هستند (خواجه موگهی و علاسوند، 1389). تفاوت های مهم فردی و قابل سنجش و پیگیری های رفتاری را خودکنترلی می نامند. خودکنترلی بیانگر میزان مطابقت ویژگی های رفتاری خود با شرایط و موقعیت موجود است (کوبی^[14]و همکاران، 2001). خودکنترلی یک ویژگی شخصیتی بی مانند است که در اشخاص گوناگون متفاوت است، یعنی افرادی که خودکنترلی بالایی دارند، هرکدام با توجه به اینکه تا چه حد خودکنترلی دارند، واکنش های متفاوت نشان می دهند و رفتارهای متفاوت دارند.

به نظر می رسد افرادی که خودکنترلی پایین تری دارند به پیامد رفتارهای خود، کمتر می اندیشند و سعی در ارضا، فوری امیال خوددارند، ازاین رو این گونه افراد به پیامدهای اعتیاد نمی اندیشند و سعی در لذت بردن آنی دارند. از سوی دیگر خودکنترلی سطح بالا شامل عناصری از خود نظارتی، برنامه ریزی و نظم بخشی هیجانی است که این عناصر در افراد دارای سطوح خودکنترلی بالاتر می توانند از روی آوردن به اعتیاد اینترنت ممانعت به عمل آورند (ون در^[15] وهمکاران، 2009). بعضی از مطالعات و بررسی های قبلی پیشنهاد کرده اند که خودکنترلی کمتر، در رابطه با انواع متفاوت رفتارهای اعتیاد آمیز است که شامل اعتیاد به اینترنت نیز می شود. عقیده دارد که فرد با خودکنترلی بالا، از تعهد افزون تری نیز برخوردار است بنابراین به نظر می رسد چنانچه افراد دارای خودکنترلی سطح بالاتر با خود عهد ببندند که از اینترنت استفاده نکنند راحت تر می توانند به تعهدات خود وفادار باقی بمانند اما فرد دارای سطح خودکنترلی پایین تر احتمال دارد که نسبت به تعهدات خود وفاداری کمتری داشته باشد و به راحتی تعهد خود نسبت به عدم استفاده از اینترنت را زیر پا بگذارد ( راسکین و تری ، 2009).

با توجه به مباحث مطرح شده و اهمیت بررسی مبحث اعتیاد به اینترنت و عوامل تأثیرگذار بر آن در جامعه ایران به خصوص در بین دانش آموزان دختر دوره متوسطه ، مسئله موردبررسی در این پژوهش پیش بینی اعتیاد به اینترنت بر اساس ویژگی های شخصیتی و خودکنترلی در بین دانش آموزان دختر متوسطه دوره دوم منطقه 13 شهر تهران می باشد. به این منظور محقق در این پژوهش به دنبال دست یافتن پاسخ علمی به این سؤالات است:

1. 1. آیا اعتیاد به اینترنت بر اساس ویژگی های شخصیتی قابل پیش بینی است؟

1. 1. آیا اعتیاد به اینترنت بر اساس خودکنترلی قابل پیش بینی است؟

1-3 سابقه و ضرورت انجام تحقیق

آمارها در ایران نشان می دهد که تعداد کاربران اینترنت در کشور در سال 1383 بیش از 6 میلیون نفر بوده است. به گزارش بخش خبر سایت اخبار فناوری اطلاعات در ایران (1387) تعداد کاربران اینترنت در چهار سال اخیر 25 برابر شده است و این تعداد روزبه روز در حال افزایش است. این در حالی است که تعداد مطالعات صورت گرفته در این زمینه از تعداد انگشتان دست هم تجاوز نمی کند. بنابراین، لزوم و اهمیت بررسی و پژوهش های گسترده در این زمینه با مدنظر قراردادن شیوع روزافزون این فناوری و مشکلات ناشی از آن کاملاً احساس می شود. با توجه به صدمات و خسارات جبران ناپذیری که پدیده اعتیاد به اینترنت به دنبال دارد و ازآنجایی که اقدامات تغییر رفتار در سطح فردی و اجتماعی طولانی مدت و پرهزینه است، به نظر می رسد پیشگیری بهترین رویکرد برای کاهش این گونه رفتارهای تهدیدکننده سلامت در سطح جامعه باشد. ازاین رو برنامه ها و اهداف آموزشی و پیشگیرانه در رابطه با اعتیاد به اینترنت نوجوانان و جوانان موردتوجه بسیاری از پژوهشگران اجتماعی قرارگرفته است و بدین منظور بسیار حائز اهمیت است که بتوان آن هایی که در معرض بیشترین خطر درگیری در این گونه رفتارها و یا اختلالات هستند را شناسایی نمود. باوجودآنکه نمی توان ازنظر دور داشت که استفاده از اینترنت در دنیای امروز یک ضرورت است، اما این گونه رفتارها و یا اختلالات هستند را شناسایی نمود. باوجودآنکه نمی توان ازنظر دور داشت که استفاده از اینترنت در دنیای امروز یک ضرورت است ، اما این ابزار می تواند علاوه بر به کارگیری درست و به جا ، به صورت نادرست و نابجا مورداستفاده قرار گیرد. و شرایطی را فراهم آورد که ترک آن مشکلاتی را برای کاربر به وجود آورد . چگونگی استفاده می تواند به ویژگی های شناختی ، عاطفی و شخصیتی و هویتی کاربر مرتبط باشد . اطلاعات فراوانی در حوزه اعتیاد به اینترنت و سایر کشورهای جهان صورت گرفته و عوامل بسیاری را نیز در ظهور این اختلال شناسایی کرده اند. اما به منظور برنامه ریزی مبتنی بر پژوهش در هر جامعه ای ، توجه به تفاوت های فرهنگی و اجتماعی ضروری است. به عبارت دیگر با تکیه بر نتایج مطالعات خارجی نمی توان به کارآمدی مداخلات پیشگیرانه امیدوار بود.

تعیین ارتباط بین ویژگی های شخصیتی ، اعتیاد به اینترنت از هدف های این پژوهش است ، در صورت معناداری، دانشی را در اختیار مشاوران ، مسئولان و خانواده ها قرار می دهد که بر امر استفاده از اینترنت توسط نوجوانان و جوانان نظارت داشته باشند، در کنار برخی عوامل زمینه ساز ، ویژگی های شخصیتی آن ها را نیز موردبررسی قرار دهد، با شناسایی دقیق و طبقه بندی علمی نوجوانان و جوانانی که مبتلابه اینترنت بوده و یا در معرض اطلاع به آن قرار دارند، مداخلات پیشگیرانه و یا درمانی ، بیشتر در این حوزه متمرکز کنند و سرگردانی منبع در مسیرهای نادرست ، طولانی مدت و یا ناکارآمد جلوگیری نمایند و بر اساس نوع ویژگی شخصیتی برای میزان و چگونگی استفاده از اینترنت برنامه ریزی نمایند. و نظارت مستمر را اعلام کنند، همچنین می تواند راه گشای برنامه های مداخله ای در این گروه بوده و در جهت تقویت هر چه بیشتر عوامل محافظت کننده و برطرف ساختن عوامل خطر به کار گرفته شوند. بنابراین آگاهی از ارتباط بین ویژگی های شخصیتی، خودکنترلی با اعتیاد به اینترنت هم برای درمان و هم برای پیشگیری می تواند مفید باشد .

بنابراین ضرورت تحقیق و کسب آگاهی درباره اعتیاد به اینترنت، ویژگی های شخصیتی و خودکنترلی افراد همانند دیگر آسیب های روانی و اجتماعی ضروری است تا از نتایج حاصله برای کمک به افراد در معرض خطر استفاده نمود. گسترده و پیچیدگی مسئله اعتیاد به اینترنت بستر پرسش های بسیاری است که پژوهش های بیشتری را ضروری و اجتناب ناپذیر می نماید، به ویژه در کشور ما کشوری جوان محسوب شده و دارای آمار زیاد تحصیل کرده در سطح زیر دیپلم می باشد و در حیطه پژوهش در این اثر هنوز در ابتدای راه هستیم. ازاین رو جا دارد که با انجام تحقیقاتی وسیع در حوزه روانشناسی و جامعه شناسی اینترنت، با ارائه مباحثی که در جوامع پیشرفته مهم و حیاتی قلمداد می شوند، جامعه را از آفت های واقعی آن مطلع ساخته، در صورت امکان از بروز برخی از مشکلات پیشگیری کنیم .

1-4 اهداف تحقیق

1-4-1 هدف کلی

1. 1. پیش بینی اعتیاد به اینترنت بر اساس ویژگی های شخصیتی و خودکنترلی در بین دانش آموزان دختر دوره متوسطه

1-6 پیش فرض های تحقیق

اینکه انسان دارای روحانیتی است که از دیرباز افکار بشر را به خود معطوف کرده است و وجودی است مرکب، واقعیتی غیر قابل تردید است که مورد تأیید ادیان، دانشمندان، روانشناسان و اکثر فلسفه هاست. از جهت روح، انسان گوهری است ملکوتی ومتعالی که دست بر آسمان و به عالمی روحانی توجه و اتصال دارد، آن عالم روحانی که از ناحیه ی جنت ذات الهی و موطن فیضان نور وجود ربانی است (ملاصدرا، 1050، نقل از برزگرشانی، 1386: 22). مولوی در بیان مراتب وجودی انسان برهمین باوراست:

جسم ظاهر، روح مخفی آمده است

جسم همچون آستین، جان همچو دست

این درحالی است که مادیون از جمله ژان پل سارتر تمامی مظاهر حیات از جمله انسان را وجود مادی محض تلقی می کنند (برزگرشانی، 1386: 21). جهانی که امروزه پیش روی ماست جهانی است که مقولاتی مانند دانش، تخصص، محسوسات ونهایتا ماده را می پسندد و خوش آیند اوست. گرایش و رغبت انسان امروز بیشتر حول محور لذتهای مادی و محسوس می چرخد تا لذات معنوی. میل به معنویت یا معنویت گرایی گمشده ای است که انسان جستجوگر امروز باید به دنبال این معجون حیات­بخش بگردد و از دیوار محسوسات و ماده بالاتر رود تا بتواند به عنوان یک آفریده ی برتر خود را از سایر موجودات متمایز کند.

به راستی آیا در درون آدمی گرایشهایی وجود ندارد که با طبیعت مادی او ناسازگار باشد؟ گرایشهای معنوی مانند خیرخواهی، جمال و زیبایی وپرستش (مطهری، 1369، به نقل از برزگرشانی، 1386: 21). در حالی­که یکی از دغدغه های بشر، معنویت و میل به آن بوده است ولی تفکر درباره ی کشف دوباره ی این بعد از یاد رفته، خود جریانی است تازه که به آن نهضت معنویت گرایی گفته می شود که شاید بتواند روح خفته آدمی را بیدار کند و فلسفه و حکمت را به بار آورد (صفایی مقدم، 1389: 88).

کودکان که سرشتی پاک همچون آیینه دارند چنانچه در پرتو تربیت و راهنمایی­های صحیح و منطقی قرار بگیرند می توانند زمینۀ مساعدی را برای چشیدن لذات معنوی در بزرگسالی مهیا کنند. امروزه باور بر این است که بین برخی رفتارهای نابهنجار کودکان با کمبود معنویت ارتباط و تناسب وجود دارد (مالویا[1]، 2011: 51). معنویت نگاه کلیشه ای و سطحی دانش آموز را نسبت به مسائل مختلف و متنوع تغییر می دهد و باعث می شود که کودک با نگاهی چند بعدی عمیقاً مسائل را بررسی کند (جین[2]، 2008: 39). میل به این مسئله ی حیاتی در جریان دشوار زندگی و بالاتررفتن از حس به فراحس و متافیزیک، او را در خودشناسی و مقابله ی با استرس ها و کشمکش­ها قوی می کند و مهم تر اینکه باعث می شود کودکان نه تنها شرایط پذیر نباشند بلکه شرایط ساز هم بشوند (مالویا، 2011: 52). یک ضرب المثل قدیمی می گوید: « به سگ پیر نمی توان حقه های جدید یاد داد»، شاید این گفته به این معنا باشد که هر آموزشی حتی از نوع معنوی را باید از همان طفولیت آغاز کرد (همان).

بشر امروز برخلاف ظاهری معنویت ستیز، تشنه و عطشان پاکی و خلوص و آن حالت متعالی معنوی است و همواره به دنبال نیمه ی خالی خود می گردد تا حس غریب و دردناک از خود بیگانگی را از خویشتن براند. این بحران معنوی که غبار بر قلب انسان مدرن نشانده است، ضرورت و اهمیت ایجاد تمایل کودکان به امور معنوی و روحانی را آشکارتر کرده است.

1-2-بیان مسئله

تاکنون تعریف جامع و دقیقی از معنویت ارائه نشده است. برخی براین باورند که این واژه ی مهجور، چنان گستردگی معنایی دارد و دایره ی شمول وسیعی در آن دیده می شود که ارائه ی هر تعریفی دارای نقص وضعف است (صفایی مقدم، 1389: 90). واژه ی معادل spirituality  در روحانیت، یا  معنویت، و معنویت گرایی است که از واژۀ «روح» یا «معنا» مشتق می شود. در هر دو مورد خود واژه­ها به طور ضمنی بر باطن یا درون دلالت دارند (نصر، 1389: 17).

برداشتهای مختلف از مفهوم معنویت و اختلافات موجود بر سر آن باعث شده است که برخی توصیه به حذف آنرا از فرهنگ لغت داشته باشند (اوریلی[3]، 1993، به نقل از صفایی مقدم، 1389: 91). اینکه چرا این واژه معنایی یکسان در نزد همگان ندارد خود جای تأمل دارد. در این میان برخی بدون توجه به ابهامات به بیان تعاریفی درخور از معنویت پرداختند.

معنویت جستجوی مداوم معنی و مقصود در زندگی، ادراکی از ژرفای زندگی و یک نظام اعتقادی فردی است (می­یر[4]، 1990، به نقل از مالویا، 2011: 52). تپر (2003) براین باوراست که معنویت آن حد و مرزی است که فرد انگیزه و شوق پیدا می کند تا معانی مقدس و هدف از هستی و بودن را بیابد (به نقل از مالویا، 2011: 52). شاید بتوان گفت انسان منهای معنویت و معنویت گرایی نابینایی است که همواره در معرض سقوط است (همان: 53). زندگی معنوی لزوماً به معنای وابستگی به یکی از ادیان نهادینه نیست، بلکه به معنای بینش و نگرشی به عالم و آدم است که شادی و امیدواری را برای بشر به ارمغان می آورد (ملکیان، 1384: 376، به نقل از مروتی، 1392: 9). با استناد به دیدگاه محققان اسلامی، می توان منظور از معنویت را اینگونه بیان کرد:

ارتباط با وجود متعالی، باور به غیب، باور به رشد و بالندگی انسان در راستای گذشتن از پیچ و خم­های زندگی و تنظیم زندگی شخصی بر مبنای ارتباط با وجود متعالی و درک حضور دائمی وجود متعالی در هستی معنادار، سازمان یافته و جهت دار الوهی.

حمیدیه (1387) براین باوراست که معنویت گرایی جدید در جهان از سه دیدگاه قابل بحث است: جهانی شدن، شرقی شدن، سکولاریسم. در سکولاریسم از مفهوم پلورالیسم مدرن سخن به میان می آید (برگر[5] و هانتینگتون، 1384)؛ که لازمه ی آن دست کشیدن ادیان و مذاهب کلاسیک از انحصار حقیقت است که این خود سبب نسبی شدن ادیان نیز می شود (حمیدیه، 1387).

همان­گونه که در ارائه ی تعریف معنویت اختلاف نظر وجود دارد، در زمینۀ ابعاد آن نیز نظری واحد دیده نمی­شود. برخی معتقدند معنویت ساختاری تک بعدی است (کوینگ، پارکرسون[6]، 1997) در حالی­که عده ای بر این باورند که باید آن­را چند بعدی دانست. با سینگ[7] (2006) بیست و چهار بعد را برای معنویت و مذهب تعریف می کند. تابین هارت[8] (2003) شش بعد برای آن در نظر دارد که عبارتنداز: معنی وحقیقت، خلاقیت، مواجهه با جهان، امید، هوش و مذهب و فرهنگ. جوچن هاردت[9]، سونجا اسکولز[10]، کارولاژاندر[11]، گرهیلدبکر[12] و مالگوزاتا دراگان[13] (2011) به طور کلی چهار بعد بنیادین را برای معنویت در نظر گرفته اند که عبارتند از: ایمان به خدا (باورالهی)، جستجوی معنا، توجه همه جانبه (ذهن آگاهی) و احساس امنیت.

مسئله یکی از فراگیرترین موضوعاتی است که همه انسان ها جدای از نژاد و قومیت و سطح اجتماعی و جایگاه جهانی با آن روبرو هستند. شناخت و حل مسئله دارای اهمیتی اساسی می باشد زیرا هر مسئله ای را که نتوانیم حل کنیم، از بخشی از زندگی خود محروم مانده ایم. برای فراگیری حل مسئله، در ابتدا لازم است نگاهی بر تعریف مسئله بیاندازیم. مسئله چیست؟ مسئله در فرهنگ لغت معین به معنای حاجت و مطلب بکار رفته است. در تعریفی دیگر مسئله به معنای فاصله و شکاف است، فاصله ای بین آنچه داریم و آنچه می خواهیم یا شکافی است بین وضع موجود و وضع مطلوب.

انسان­ها در طول سیر تاریخی خود در استفاده از منابع با محدودیت مواجه بوده­اند. چنین محدودیت هایی همواره آنان را بر آن داشته که به دنبال بهترین روش استفاده از این منابع با بیشترین بازدهی و کمترین هزینه باشند. نمود این مسئله در حوزه مسایل مالی مباحث پیرامون تصمیم­گیری­های مالی و مدیریت سرمایه گذاری است. سرمایه­گذاران، تحلیل­گران و سایر استفاده­کنندگان از اطلاعات مالی به دنبال دست­یابی به بهترین فرصت سرمایه­گذاری در ارتباط با منابع در دسترس خود هستند. یکی از ابزارهایی که در این زمینه می­تواند به آن­ها کمک کند شناسایی عواملی است که می تواند ارزش شرکت ها را متاثر سازد. آن­چه مسلم است این­ است که هرچه ارزش شرکتی بالاتر باشد سود و بازده بیشتری نصیب صاحبان سرمایه آن خواهد گردید.

 

 

1-2  بیان مسئله

ارزش شرکت به صورت تئوری قیمت تحصیل آن در نظر گرفته می شود. در زمان خرید سهم، تحصیل کننده مجبور خواهد بود بدهی های شرکت را تقبل کند در حالی که وجه نقد آن را نیز بدست می آورد. ارزش بازار سهام یک شرکت غالباً به عنوان شق دیگری برای تعیین ارزش آن شرکت استفاده می شود. برخی افراد تنها ارزش بازار سهام را به عنوان ارزش شرکت در نظر می گیرند در حالیکه برخی دیگر اعتدال بیشتری بکار برده و بدهی را هم در نظر می گیرند.[1]

تعیین ارزش شرکت از جمله عوامل مهم در فرایند سرمایه گذاری است. ارزش هر شرکت با توجه به ارزش سهام آن قابل تعیین است. از اینرو سرمایه گذار با توجه به ارزش شرکت، اولویت خود را در سرمایه گذاری مشخص می کند(صامتی، 1386).

ارزش بازار یک شرکت تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که شناخت این عوامل می تواند به سرمایه -گذاران، بستانکاران و سایر ذینفعان در تعیین ارزش شرکت ها و اتخاذ تصمیمات درست کمک شایانی نماید. در چارچوب بازارهای سرمایه ناقص، ذخایر نقدی نگهداری شده توسط شرکت به عاملی مرتبط برای پژوهش تبدیل می شود که می تواند ارزش شرکت را متاثر سازد. اگر چه در ابتدای امر ممکن است اینگونه تصور شود که انباشت وجه نقد امکان انعطاف مالی را برای شرکت در شرایط بحرانی و پیش بینی نشده فراهم می آورد اما با در نظر گرفتن عدم تقارن های اطلاعاتی موجود بین عوامل اقتصادی مختلف، حفظ انعطاف امکانات مالی ممکن است هزینه بر باشد )لوزانو[2]،2011).

در طول یک توسعه اقتصادی و افزایش ذخایر نقدی، مدیران درباره چگونگی مصرف وجه نقد شامل پرداخت به سهامداران، مصرف آن در داخل شرکت، استفاده از آن برای مالکان خارجی و یا استمرار در نگهداری آن تصمیمات استراتژیک اتخاذ می کنند (هارفورد و همکاران[3]، 2008).

کیم و همکاران[4] (1998) و آپلر و همکاران[5](1999) بررسی های جامعی بر روی تعیین نگهداشت وجه نقد شرکت انجام دادند و دریافتند که شرکت ها بین هزینه ها و منافع نگهداشت وجه نقد در تعیین اختیار مانده وجه نقدشان برتری قائل می شوند. به خصوص یافته هایشان بیان می دارد که نگهداشت وجه نقد شرکت ها ارتباط مثبتی با رشد، فرصت های سرمایه گذاری، هزینه های تحقیق و توسعه و نوسان جریان وجه نقد و ارتباط منفی با اندازه و سرمایه بکار گرفته شده دارد. از طرفی هارفورد (1999) اظهار می دارد که دلایلی مبنی بر اینکه سهامداران در مورد نظارت مدیران بر میزان زیاد وجه نقد داخلی نگران باشند وجود دارد. او نشان داد احتمال زیادی وجود دارد که شرکت هایی با وجه نقد زیاد کسب مالکیت شوند و این احتمال وجود دارد که مالکیت آنها کاهش ارزش یابد.

در این پژوهش تصمیمات مالی شامل سیاست سرمایه گذاری، تامین مالی و توزیع سود سهام است که سهم آنها بر ارزش واحد انتفاعی مورد تحلیل قرار می گیرد.

اثر مهم مودیگلیانی و میلر[6] به عنوان مرجع بسیاری از کارهای پژوهشی محسوب می شود. از آنجا که سرمایه گذاری بیش از حد عامل اصلی پذیرفته شدن اکثر طرح هایی با NPV منفی است (میرز، 1977؛ جنسن، 1986)[7]. نظریه جریان وجه نقد آزاد (FCF) که توسط مایکل جنسن در سال 1980 مطرح شد این مشکل را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. در این نظریه (FCF) عبارت است از جریان وجهی که بیش از آنچه که برای سرمایه گذاری در پروژه هایی با NPV مثبت مورد نیاز است و یا از هزینه های سرمایه کاسته اند ایجاد می شود(جنسن، 1986).

مدیران اغلب سرمایه گذاری جریان نقد آزاد (FCF) را انتخاب می کنند چرا که رشد بیشتر شرکت به آنها اجازه می دهد تا وجوه بیشتری را از طریق اضافه حقوق مصرف کنند، از سوی دیگر این رشد با اهداف جاه طلبی، اعتبار و ارتقاء آنها سازگار است. در صورتی که اگر شرکت کارآمد باشد و ثروت سهامداران را حداکثر سازد FCF باید بین سهامداران توزیع شود، بنابراین کاهش میزان منابعی که مدیران بتوانند مطابق میل و اختیاراتشان از آنها استفاده کنند منجر به کاهش قدرت و ظرفیتشان برای وارد شدن در طرح های سرمایه گذاری می شود و ارزش شرکت را در آینده حداکثر نخواهد کرد (جنسن،2001؛ لوزانو،2011).

شواهد تجربی نشان می دهند شرکت ها برای تامین مالی طرح های سرمایه گذاری خود باید وجه نقد را انباشت کنند. اما وجه نقد زیاد می تواند برای سهامداران هزینه بر باشد (پینکویتز و همکاران[8]، 1999). از اینرو مدیران باید وجه نقد ضروری را برای تامین مالی طرح های سرمایه گذاری سودآور انباشت کرده و فزونی وجه نقد را به جای انباشت و سرمایه گذاری در طرح های NPV منفی بین سهامداران توزیع کنند چرا که در غیر این صورت انباشت افراطی وجه نقد سرمایه گذاری بیش از حد را افزایش خواهد داد.

تحلیل ساختار سرمایه نشان می دهد مدیرانی که هدف بدهی را در پیش می گیرند، به دنبال ایجاد تعادل میان منافع و هزینه های بدهی هستند. منافع بدهی شامل مالیات سود، تمرکز مالکیت و کنترل مشکلات مربوط به FCF می باشد (گلسمن[9]، 2001). هزینه های بدهی شامل هزینه های مربوط به توقف مالی و تضادهای نمایندگی میان سهامداران و دارندگان اوراق قرضه می باشد. بنابراین بدهی به عنوان یک مکانیزم کنترلی در نظر گرفته می شود که مدیران را به پرداخت FCF به جای اینکه آن را در طرح هایی با NPV منفی سرمایه گذاری کنند یا به صورت ناکارآمد در جهت رشد افراطی شرکت هدر دهند وادار می کند (استالز[10]،1996).

شیفر و ویشنی[11] (1986) استدلال می کنند که در بخش های صنعتی پیشرفته با نیازهای سرمایه ای کم، تهیه منابع پرداخت بدهی، مزیت تسهیل تمرکز مالکیت دارایی ها را افزایش می دهد و ارزش از دست رفته ناشی از مدیریت ناکارآمد در هر سهم دارای حق مالی آشکارتر خواهد بود، بنابراین انگیزه سهامداران برای کنترل مدیریت افزایش می یابد.

ساختار سرمایه بهینه از طریق رابطه جایگزینی میان منافع بدهی (برای جلوگیری از سرمایه گذاری در   طرح هایی با NPV منفی) و هزینه های بدهی (برای توقف سرمایه گذاری در طرح هایی با NPV مثبت) تعیین خواهد شد، از اینرو می توان انتظار داشت شرکت هایی با فرصت های سرمایه گذاری کم نسبت به شرکت هایی با فرصت های سرمایه گذاری مناسب میزان بدهی بیشتری داشته باشند و به افزایش عنصر بدهی در ساختار سرمایه خود متمایل می شوند (یا باید بشوند) تا مشکل سرمایه گذاری بیش از حد را کنترل کنند (استالز، 1990؛ واتس، 1992؛ گاور، 1993؛ گول، 1999؛ راکیک، 2002)[12].

محققانی چون روزف[13] (1982)، استربورک[14] (1984)، جنسن (1986)، اسچولی و بارنی[15] (1994) و لوزانو و همکاران (2002) به تحلیل پرداخت سود سهام به عنوان یک مکانیزم کنترلی برای کاهش مشکلات نمایندگی مربوط به FCF پرداخته اند. تقسیم سود سهام شرکت ها را وادار می سازد برای بدست آوردن وجوه در آینده دوباره به بازار سرمایه متوسل شوند و امکان کنترل بیشتر مدیریت را برای سهامداران فراهم می سازد.

با توجه به ساختار سرمایه و مشکل انباشت وجه نقد، باید به نظریه ای که جنسن و مکلینگ[16] (1976) در این زمینه ارائه دادند تاکید کنیم. آنها نوع دیگری از تضاد را مطرح کردند که می تواند هنگام انباشت وجه نقد بر شرکت ها اثر گذارد و آن تفاوت در بهره سهامداران و دارندگان اوراق قرضه است. آنها مشاهده کردند در شرکت هایی با عنصر بدهی بالا و خطر ورشکستگی مالی بخش مناسبی از ارزش شرکت در دست دارندگان اوراق قرضه خواهد بود. با در نظر گرفتن اینکه انباشت وجه نقد یک سرمایه گذاری خطرناک است، سهامداران به افزایش سطوح نقدینگی ارزش منفی خواهند داد چرا که سود آنها به دارندگان اوراق قرضه می رسد.

میسن[17] (1990) و گراهام[18] (1996) دریافتند که احتمال زیادی وجود دارد که شرکت هایی با نرخ حاشیه مالیاتی بالا نسبت به شرکت هایی با نرخ حاشیه مالیاتی کم بدهی ها را افزایش دهند، اما این لزوماً دال بر اینکه بدهی ارزش شرکت را افزایش می دهد نیست. حتی در پژوهش میلر (1977) هنگامی که رابطه ای بین بدهی و ارزش شرکت نیست، شرکت ها بدهی را فقط زمانی که انتظار دارند کاهش بهره را برای جبران مالیات ها بکار ببرند افزایش می دهند.

فاما و فرنچ[19] (1997) نشان دادند که ارتباط مثبت ضعیفی بین ارزش شرکت و توزیع سود وجود دارد و این محتوای اطلاعاتی توزیع سود درباره قابلیت سوددهی بوسیله اثر متغیرهای کنترل از بین می رود. همچنین ارتباط منفی اندکی بین اهرم بدهی و ارزش شرکت وجود دارد و محتوای اطلاعاتی آن بر روی صرفه جویی مالیاتی همانند اثر توزیع سود بوسیله متغیرهای کنترل محو می گردد.

هنگامی که شرکتی با فرصت های سرمایه گذاری کم (که از این پس به اختصار LIO نامیده می شود) داشته باشیم و فزونی وجوه نقد بین سهامداران توزیع نشود مسئله نمایندگی بیش از حد تشدید می شود. کرینو و اسکالر[20] (2004) نشان دادند که چگونه مدیران شرکت هایی با سطوح بالای FCF و فرصت های سرمایه گذاری کم هنگام ارزیابی سرمایه گذاری ها از نرخ های تنزیل مؤثر کمتری نسبت به نرخ های مورد استفاده سهامداران استفاده می کنند. از این جهت هرچه عدم تقارن اطلاعاتی بین مالکیت و مدیریت بیشتر باشد نرخ تنزیل بکار رفته توسط سهامداران در ارزیابی سرمایه گذاری های شرکت بیشتر خواهد بود. همچنین می توان به تحقیقات هارت و مور (1990)، استالز (1990)، هریس و راویو (1991)، گاور و گاور (1993)، گال (1999)؛ گویال، لهن و راکیک (2002)[21] در زمینه ارتباط سود و هزینه های حفظ ساختار سرمایه با عنصر بدهی بیشتر یا کمتر و رابطه آن با تحریف های سرمایه گذاری شرکت اشاره کرد.

با در نظر گرفتن چنین مفروضاتی در این پژوهش تلاش می شود تا تأثیر متغیرهای مستقل فزونی انباشت وجه نقد و تصمیمات مالی بر متغیر وابسته ارزش شرکت سنجیده شود.

از اینرو می توان این سوال را مطرح نمود که:

چگونه تصمیمات مالی و فزونی انباشت وجه نقد ارزش شرکت ها را تحت تأثیر قرار می دهد؟

1-3 ضرورت و اهمیت پژوهش

کلیه محققان و نظریه پردازان بازار سرمایه همواره در تلاش برای افزایش کارایی بازار سرمایه و کمک به سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذینفعان در تعیین بازده و ارزش شرکت ها و شناسایی فرصت های سرمایه گذاری مطلوب به منظور کسب حداکثر بازده می باشند. از سوی دیگر افزایش ارزش شرکت موجب جذب سرمایه گذاران گردیده و به عنوان یک امتیاز مدیریتی محسوب می شود.

نقدینگی هزینه های بالقوه ی بالایی دارد چرا که به مدیران اجازه می دهد در طرح های NPV منفی سرمایه گذاری کنند یا به ناکارآمدی های سازمانی منجر می شود که ثروت سهامداران را نابود می سازد، از اینرو اثر مهمی بر ارزش شرکت دارد. بنابراین قصد ما تلاش برای به حساب آوردن نقدینگی هنگام تعیین ارزش شرکت است.

از آنجا که ارزش بازار یک شرکت تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد و همواره سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذینفعان در تلاشند تا بتوانند ارزش شرکت ها را به شیوه ی صحیحی تخمین بزنند،  لذا شناسایی و تعیین میزان تأثیر این عوامل در بهبود تصمیم گیری کلیه ذینفعان ضروری به نظر می رسد. از سوی دیگر پژوهش درباره ی نتایج انباشت وجه نقد و تصمیمات مالی بر ارزش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در کارهای اخیر وجود نداشته است که لزوم انجام این پژوهش را آشکار می نماید.

 

1-4  اهداف پژوهش

در برداشت از پژوهش ها و موارد ذکر شده می توان اهداف این پژوهش را در قالب موارد زیر دسته بندی نمود:

1-4-1 اهداف علمی پژوهش

1- تعیین تأثیر فزونی انباشت وجوه نقد بر ارزش شرکت.

2- تعیین تأثیر تصمیمات مالی بر ارزش شرکت.

تصمیمات مالی دارای ابعادی به شرح زیر است:

2-1) تعیین تأثیر تصمیمات مدیران در مورد سیاست سرمایه گذاری بر ارزش شرکت.

2-2) تعیین تأثیر تصمیمات مدیران درباره سیاست توزیع سود سهام بر ارزش شرکت.

2-3) تعیین تأثیر تصمیمات مدیران درباره سیاست تامین مالی بر ارزش شرکت.

1-4-2  اهداف کاربردی پژوهش

1- مدیران شرکت ها: نتایج این پژوهش می تواند به طور اخص به مدیران در اتخاذ تصمیمات مالی کارآمدتر و استفاده مطلوب تر از منابع اقتصادی شرکت به منظور افزایش ارزش شرکت و ارائه دیدگاهی مثبت از عملکرد خود به صاحبان شرکت ها به منظور دریافت مزایای بیشتر و تثبیت موقعیت خود یاری رساند.

2- سرمایه گذاران: می تواند راهنمای مناسبی برای سرمایه گذاران در شناسایی و انتخاب شرکت هایی با بازدهی بیشتر به منظور کسب حداکثر سود و ایجاد اطمینان از میزان سودآوری سرمایه گذاری خود و ارزیابی عملکرد مدیران باشد.

3- بستانکاران و بانک ها: می تواند به بستانکاران و بانک ها در خصوص ارزیابی میزان توانایی شرکت ها در بازپرداخت بدهی ها و تعیین میزان اعتبار قابل اعطاء به شرکت ها یاری رساند.

4- همچنین تحلیل گران مالی و اقتصادی، دولت و سایر ذینفعان که به نحوی از انحاء بر گزارش های مالی   شرکت ها اتکا می کنند می توانند از نتایج این پژوهش بهره مند شوند.

1-5  فرضیه های پژوهش

فرضیه های این پژوهش به دو دسته فرضیه های اصلی و فرعی تفکیک شده است.

فرضیه های اصلی:

1 –  فزونی انباشت وجه نقد بر ارزش شرکت تأثیر دارد.

2 – تصمیمات مالی بر ارزش شرکت تأثیر دارد.

فرضیه های فرعی:

فرضیه های فرعی مربوط به تصمیمات مالی به شرح زیر بیان می گردند:

2-1) تصمیمات مدیران در مورد سیاست سرمایه گذاری بر ارزش شرکت تأثیر دارد.

ﻳﻜـﻲ از ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ ، رﺿﺎﻳﺖ از ﺗـﺼﻮﻳﺮ ذﻫﻨـﻲ ﺑـﺪﻧﻲ و ﻧﮕـﺮش ﻣﺜﺒـﺖ ﺑـﻪ ﺟـﺴﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ(کوشان و واقعی،2007). ﻣﻔﻬﻮم رﺿﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳـﻚ ﺗﺠﺮﺑـﻪ دروﻧـﻲ اﺳـﺖ ﻛﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﺜﺒﺖ ﻫﻴﺠﺎن ﻫﺎ و ﻧﺒﻮد اﺣﺴﺎﺳـﺎت ﻣﻨﻔـﻲ را در ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد(روید،2005). کش(2002) تصور از بدن را به صورت احساسات شخصی در رابطه با اندام و ظاهر تعریف می کند.

رﺿﺎﻳﺖ دروﻧﻲاﻧﺴﺎن ﻫﺎ از رﺷﺪ ﻓـﺮدی واﺟﺘﻤﺎﻋﻲو ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﺷﻲ ﻧﺸﺄت ﻣﻲ گیرد(فانک ،2006). ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺪن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی اﺣﺴﺎﺳﺎت، ﻧﮕﺮشﻫﺎ و ارزش های ﯾﮏ ﻓﺮد درﺑﺎره ﺑﺪن و کارکرد های آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ (ﻫﺎﺑﻠﯽ و ﮐﻮﺋﯿﻦ ﻻن ،2003) نیز یکی از ﻋﻨﺎﺻر اﺻﻠﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻧﮕﺮش ﻓﺮد اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﮕﺮش درﺑﺎره ﺧﻮد از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ذﻫﻨﯽ از ﺗﻦ و ﻧﮕﺮش درﺑﺎره درﻣﺎن و ﻋﻼﯾﻢ بیماری می باشد(بلاندر ،1994). ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺪﻧﯽ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﺼﻮر ﻓﺮد از ﺧﻮد اﺳﺖ زﯾﺮا ﻇﺎﻫﺮ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻓﺮد، اوﻟﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮﺧﻮرداﻓﺮاد ﺑﺎ ﻓﺮد دﯾﮕﺮ، ﻣﻮرد ﻗﻀﺎوت ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد(دلامتر ،2002).

سنجش میزان رضایت از بدن و تویر بدنی مطلوب جهت براورد مشکلات احتمالی بعدی، از اهمیت زیادی برخوردار است( جونز، 2001). از اینرو در این پژوهش تلاش میشود ضمن معرفی یک ابزار جامع و جدید در حیطه سنجش رضایت بدن، ویژگی های روان سنجی آن نیز مورد ارزشیابی قرار گیرد.

1-2- بیان مسئله

تحقیقات بر روی تصویر بدن به طور سنتی بر توصیف منفی تصویر بدن مانند نارضایتی از بدن، شرم از بدن تمرکز دارند و کمتر بر روی شناسایی، پیش بینی و ترویج نگرش تطبیقی بدن متمرکز شده اند (آوالوس ،تیلکا و وود بارکالو, 2005) اخیرا مطالعه تصویر بدن حرکت مثبت قابل توجهی به دست آورده است و رضایت از بدن به عنوان متغیر اصلی در این تحقیقات بوده است (تیکا، 2011، 2013) رضایت از بدن به صورت پذیرش دیدگاه مطلوب و احترام به بدن تعریف شده است (آوالوس و همکاران، 2005).

رﺿﺎﻳﺖ از ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺪن از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه ای ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ، ﭼﺮاﻛﻪ رﺿﺎﻳﺖ از توده ی ﺑﺪﻧﻲ ﺑﺎ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ دارد؛ ﺣﺘﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺪن می ﺗﻮاﻧﺪ تاﺛﻴﺮ زﻳﺎدی در ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓﺮد بگذارد(سالتر ،1977). رضایت بدنی با شاخص های متعدد سلامت روانی (به عنوان مثال، اعتماد به نفس، خوش بینی، مقابله مبتکرانه، عاطفه مثبت، رضایت از زندگی، و خود همدردی، رفتار) و عملکرد جنسی زنان (از جمله رضایت جنسی کلی و رضایت با تحریک جنسی و ارگاسم ) و فعالیت بدنی به ویژه هنگامی که انگیزه برای ورزش مبتنی بر ظاهر نمی باشد ارتباط دارد. (ساتینسکی, ریس, دنیس, ساندرز، 8; برادزل 2012) همچنین رضایت از بدن با نارضایتی بدنی، اضطراب جسمانی اجتماعی، اجتناب از تصویر بدنی، شرم بدنی، نظارت بدنی، رفتارهای چک کردن بدن، و درونی سازی آرمان های ظاهر اجتماعی رابطه معکوس دارد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت  fotka.ir  مراجعه نمایید.

تصویر ذهنی از بدن، ساختاری چندبعدی دارد، ولی غالباً به صورت درجه ای از رضایت از ظاهر فیزیکی (اندازه، شکل، و ظاهر عمومی) تعریف می گردد ( جونز، 2001). این تصویر از زمان تولد شکل گرفته و همزمان با رشد فرد کامل شده و در طی مراحل زندگی فرد تغییر می کند ( آذربارزین، 1999). خودپنداره ی بدنی یا خود توصیفی بدنی، به عنوان یکی از ابعاد خودپنداره ی غیرتحصیلی، نگرش فرد را نسبت به ابعاد بدنی، توانایی ها و مهار تهای بدنی خود نظیر ظاهر بدن، چربی بدن، انعطاف پذیری، هماهنگی، استقامت، قدرت و غیره نشان می دهد ( مارش،2005). رضایت از تصویربدن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چراکه رضایت از توده ی بدنی با عزت نفس و اعتماد به نفس رابطه مثبت دارد (جونز، 2001)، حتی تغییر در تصویر بدن می تواند تأثیر زیادی در شخصیت فرد بگذارد(سالتر،1997)مطالعات نشان داده است تصویر بدن با خودکارآمدی در دختران نوجوان رابطه مثبت  ومعنی داری دارد ( هارگرواس،2004)،

دختران آفریقایی – آمریکایی دارای اضافه وزن و چاقی در مقابل دختران با وزن طبیعی، خودکارآمدی کمتری را گزارش می کنند. این دختران نسبت به نظر همسالانشان درباره خودشان و توده ی بدنی شان نگرانی بیشتری را ابراز می کردند. همچنین رضایت از تصویر ذهنی بدن در دختران به مراتب کمتر از پسران بوده و با نمایه توده ی بدنی رابطه مثبت معنی داری دارد(پهلوان زاده، 2005)

عمیدی، غفرانی پور، و حسینی (1386) در تحقیقی نشان دادند که با این که بین توده ی بدنی و رضایت از تصویربدن رابطه مثبت معنی داری وجود دارد، ولی نمرات رضایت از ظاهر دختران نشان داد که تنها دختران لاغر و بلند قد از ظاهر خود راضی بودند و بیشتر دختران با آ نکه قد و وزن طبیعی داشتند، باز هم از ظاهر خود ناراضی بوده و تمایل به قدکشیدن داشتند.

بعضی از دختران در عین برخورداری از قد بلند و وزن متناسب از نحوه توزیع چربی بدن خود (به شکل چربی زنانه) ناراضی بودند. دختران، جدای از وزن و توده بدنی خود، تصویر ذهنی بدنی مناسبی ندارند و تحت فشارهای اجتماعی به لاغرشدن تمایل دارند ( مک کیب،2001). یکی از زمینه های ارتباطی افراد با یکدیگر و احساسی که نسبت به خود دارند، از ترکیب بدن و آمادگی جسمانی شان سرچشمه می گیرد ( دیویس،1997).

با توجه به مطالب عنوان شده، تعیین میزان رضایت از تصویر بدن در کارهای پژوهشی و بالینی از اهمیت خاصی برخوردار است. برخی از تحقیقاتی که در ایران برای ساخت ابزاری برای تعیین نرخ رضایت از تصویر تن انجام شده است، ابزار محقق ساخته بوده که روایی و اعتبار آن نقص هایی دارد.یا ابزار های استانداردی بوده که دارای محدودیت هایی است.

به طور مثال؛ عمیدی و همکاران ( 1386) در تحقیق خود برای اندازه گیری رضایت از تصویر تن اقدام به ساخت یک پرسش نامه محقق ساخته کرده اند که 17 سؤال دارد و برای روایی آن فقط از روش روایی محتوا با استفاده از نظر صاحب نظران استفاده شده است.

در تحقیق محمدی و سجادی نژاد ( 1386 ) نیز پرسش نامه ای که جهت سنجش رضایت از تصویر تن به کار برده شده است، مقیاس لیلتون و همکاران است که گزارشی در زمینه ی اعتباریابی آن در ایران انجام نشده است، و محققین به گزارش پایایی آن به روش آلفای کرونباخ و همبستگی دو عامل پرسش نامه به عنوان اعتبارسنجی آن در ایران در نمونه ی مورد مطالعه ی خود اکتفا کرده اند.

بهرام و همکاران(1381)نیز در تحقیق خود برای اندازه گیری میزان رضایت از تصویر تن از یک پرسش نامه محقق ساخته ی خود -توصیفی استفاده کرده اند که فقط پایایی آن به روش آلفای کرونباخ بر روی یک نمونه ی تصادفی کوچک به روش پایلوت اجرا شده است، و در زمینه ی مشخصات روان سنجی دیگر آن هیچ اطلاعاتی در دسترس نیست.

پرسشنامه ارزیابی فراشناخت بدشکلی بدن ﺑــﻪ ﺗﺮﺗﯿــﺐ ﺷــﺎﻣﻞ ﭼﻬــﺎر ﻋﺎﻣــﻞ : راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘﯽ (در ﻣﻮرد ﻇـﺎﻫﺮ) ﻋﯿﻨﯿـﺖ، ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ اﻓﮑﺎر ( درآﻣﯿﺨﺘﮕﯽ اﻓﮑﺎر )ﺑﺎورﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﯾﻤﻨﯽ در ﻣـﻮرد ﺑﺪﺷـﮑﻠﯽ ﺑﺪن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. این ابزار توسط ربیعی،صلاحیان،بهرامی،پالاهنگ،(1390) ساخته شده است و مولفه فراشناختی اختلال بدشکلی بدن را می سنجد و رضایت بدن افراد سالم را نمی سنجد.

مقیاس اصلاح شده وسواسی فکری عملی ییل – براون برای اختلال بدشکلی بدن (فیلیپس، هولاندر، ریسمن، آرنوتیز، دیکریا و گودمن ، 1997):یک ابزار خود سنجی 12 سوالی است که شدت علائم اختلال بدشکلی بدن را می سنجد و دارای یک ساختار مرتبه ای دو عاملی و دو سوال اضافی است. این عوامل عبارتند از : 1- وسواس های فکری 2- وسواس های عملی و دو سوال اضافی در مورد بینش واجتناب . در ایران نیز ربیعی و همکاران(1388) نسخه فارسی BDD-YBOCS هنجاریابی کرده اند. این پرسشنامه نیز نارضایتی بدن را می سنجد و مولفه مثبت رضایت از بدن را نادیده می گیرد.

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪی ﺧـﻮد ﺑـﺪﻧﻲ 46 ﻣـﺎده دارد ﻛـﻪ ﺑـﻪ صورت 5 درﺟﻪ ای (از ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎراﺿـﻲ ﺗـﺎ ﺑﺴـﻴﺎر راﺿـﻲ) ﭘﺎﺳﺦ داده ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ .اﻳـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ 6 ﻣﺆﻟﻔـﻪ ارزﺷـﻴﺎﺑﻲ ﻗﻴﺎﻓــﻪ، ﺟﻬــﺖ ﮔﻴــﺮی ﻗﻴﺎﻓــﻪ، ارزﺷــﻴﺎﺑﻲ ﺗﻨﺎﺳــﺐ اﻧــﺪام، ﺟﻬﺖ ﮔﻴﺮی ﺗﻨﺎﺳﺐ اﻧﺪام، وزن ذﻫﻨﻲ و رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺪﻧﻲ را اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻣﻲ ﻛﻨﺪ(کش،1977).

با توجه به آنچه گذشت، هدف این پژوهش معرفی و استاندارد سازی یک ابزار سنجش رضایت بدنی تحت عنوان  مقیاس رضایت از بدن(BAS-2)در نمونه ایرانی است.

اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس در ﺳﺎل 2002 ﺗﻮسط ﺳﻮﺋﻮﺗﻮ و ﮔﺎرﺳﻴﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ .ﻧﺴﺨﻪ اوﻟﻴﻪ  ی اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس 81 ﻣﺎده داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺎده ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ دارﻧﺪ ﺗﻌﺪاد مادهﻫﺎ ﺑﻪ 43 ﻣﺎده ﺗﻘﻴﻞ یافت.ﻣﻘﻴﺎس 43 ﺳﺆاﻟﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از ﭘﺮﺳﺘﺎران، روان شناسان، روان ﭘﺰﺷﻜﺎن،و متخصصین ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان اراﻳﻪ ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ رواﻳﻲ ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ آن و ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﺘﻮا ﺑﺎ ﻣﺆﻟﻔﻪ ی ﻣﻮرد مطالعه، ﻣﻘﻴﺎس ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ 39 ﻣﺎده شد. از آن ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس ﻳﻚ ﻣﻘﻴﺎس ﺧﻮدﮔﺰارﺷﻲ ﺑﻮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻈﺮ ﻓﺮد را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺟﻮﻳﺎ میشود، لذا با استفاده از نظر متخصصین نام ﻣﻘﻴﺎس از ﻣﻘﻴﺎس درﺟﻪ بندی تصویر بدن به مقیاس رضایت از تصویر بدن تغییر یافت.

داده ها از تمایزات مطالعات رضایت بدنی با استفاده از BAS پشتیبانی می کنند. به عنوان مثال، آوالوس و همکاران (2005) دریافتند که رضایت بدنی، واریانس باقی مانده سلامت روانی زنان کالج آمریکا (به عنوان مثال، اعتماد به نفس، خوش بینی، و مقابله مبتکرانه) را پس از کنترل دغدغه بدن، نارضایتی بدن، و جذابیت خود ادراکی، تبیین میکند. در عوض، رضایت بدنی که توسط BOSS اندازه گیری می شود، به دور از ارزشگذاری بدنی و پردازش شناختی به داشتن دیدگاه مثبت از بدن کمک میکند(وود بارکالو و همکاران، 2010).

بسیاری از یافته ها با نشان دادن ارزش تطبیقی ارزش گذاری بدنی، روایی سازه بیشتری برای BAS به عنوان یک سنجش ارزش گذاری بدنی در کشورهای غربی ارائه کرده اند. علاوه بر این، همواره یافته ها نشان دادند که BAS ضریب اطمینان همسانی درونی (آلفا کرونباخ ) بالاتر از 90/0 برای زنان و مردان ایالات متحده و استرالیا دارد(آوالوس و همکاران، 2005).

مقیاس رضایت از بدنBAS همچنین ثبات آزمون باز آزمون را در طی یک دوره 3 هفته ای در زنان ایالات متحده نشان داده است. تحلیل داده ها در نمونه های مردان و زنان دانشجو از ایالات متحده آمریکا، انگلستان، و آلمان و اسپانیایی از ساختار عاملی یک بعدی BAS از طریق تجزیه و تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی پشتیبانی می کند(آوالوس و همکاران، 2005؛ سوامی، حاجی-مایکل و همکاران “2008؛ سوامی، اشتیگر ، و همکاران، 2008؛ تیلکا، 2013 و لوبرا و ریوس ، 2011).

با توجه به توضیحات پیشین، از انجایی که در کشور ما پرسشنامه ای که بتواند رضایت از بدن را بسنجد تا کنون هنجار یابی نشده است و از طرفی نیز پرسشنامه هایی که استفاده می شده دارای محدودیتهای بوده است نیاز به پرسشنامه ای استاندارد و دارای روایی بالا ضروری است که بتواند رضایت از بدن را مورد سنجش قرار دهد. بنابراین هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس رضایت از بدن (BAS-2) در جامعه دانشجویان ارومیه در سال تحصیلی 94-93 است.

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش

بدیهی است که اگر فرد ادراک خوبی و مناسبی از بدن خود نداشته باشد، درنتیجه در ارتباط با دیگران دچار سرخوردگی می شود. مطالعات انجام شده در دهه ی گذشته نشان می دهد ترکیب بدن عاملی مهم در سلامتی شخص و نیم رخ آمادگی جسمانی و روانی او است. به همین علت، در حال حاضر، اندازه گیری ترکیب بدنی امری عمومی و رایج در بسیاری از مراکز درمانی، بهداشتی و ورزشی است. یکی از دلایل اصلی متداول شدن اندازه گیری ترکیب بدنی رابطه ای است که بین بسیاری از عوامل ترکیب بدنی، مخصوصاً درصد چربی بدن، با بسیاری از بیماری های جسمانی و روانی وجود دارد( ساوویه،2005). طبق نظریه ی مقایسه ی اجتماعی، زنان غالبا خود را با مدل ها و شخصیت های لاغر در رسانه ها و مجلات مقایسه می کنند و زمانی که آنها بین اندام ایده آل و آنچه که از بدن خود ادراک می کنند ناهماهنگی مشاهده کنند، ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست داده و از بدن خود منتفر شوند(بکر،2002).

اساسا توافق منطقی وجود دارد که تصویر بدنی منفی یا عدم رضایت از بدن، فرد را مستعد انواع اختلالات روان شناختی از جمله بدشکلی بدن، اختلالات خوردن، اختلال وسواس می کند. از طرفی انجام رفتار های پیامد تصویر منفی بدن، نظیر انواع جراحی ها، آرایش غلیظ و مصرف افراطی داروهای چاق یا لاغر کننده نیز بار مالی و روانی یادی بر دوش فرد میگذارد.

در ایران،  مطالعه و تحقیق در مورد شیوع مشکلات مربوط به تصویر بدنی خیلی اندک است و به طور رسمی و علمی در مورد شیوع اختلال بدشکلی بدن گزارشی داده نشده است.  ولی در زمینه جراحی پلاستیک و زیبایی،  ایران جزء کشورهای پیشگام است و بیشترین جراحی،  مربوط به بینی در سنین 17 تا 30 سالگی می باشد،  بر اساس گزارش محمد عابدی پور(1387)  فوق تخصص جراحی زیبایی،  از هر 10 بیمار مراجعه کننده به جراحی زیبایی،  تنها 2 مورد نیازمند جراحی زیبایی هستند.  همچنین آمار نشان می دهد که در حال حاضر در ایران بیش از 10 هزار نفر زن متقاضی جراحی پلاستیک هستند.  علاوه بر این،  گرایش روزافزون جوانان به زیبایی ظاهر و روی آوردن آنها به جراحی های پلاستیک،  طی دهه ی گذشته منجر به رشد 83 درصدی تعداد جراحی های پلاستیک شده است.  علاوه بر این،  بر اساس مطالعه ربیعی و همکاران(1389) بر روی دو نمونه 100 نفری از دانشجویان دانشگاه اصفهان و 20 نفر از مبتلایان به اختلال بدشکلی بدن از مراجعه کنندگان به کلینک های زیبایی در شهرستان اصفهان می توان ادعا کرد که اختلال بدشکلی بدن نسبتاً شایع می باشد و نیاز به توجه دارد.  علاوه براین،  نکته قابل توجه این بود که اکثر بیماران مبتلا به اختلال بدشکلی بدن از جنس مؤنث بودند که با یافته های قبلی مبنی بر شیوع برابر این اختلال در دو جنس ناهمخوان بود.  البته نباید عجولانه قضاوت کرد و نتیجه گرفت که اختلال بدشکلی بدن در ایران در جنس مؤنث شایع است بلکه احتمال دارد مردان به دلیل عوامل فرهنگی و عوامل دیگر،  بیماری خود را گزارش نکنند(ربیعی،1389).  از این رو، لزوم اعتباریابی مقیاسی روا و قابل اعتماد برای سنجش رضایت از تصویر تن در ایران ضروری می نمود. چرا که در صورت براورد دقیق میزان رضایت از طریق ابزار معتبر رضایت بدن،میتوان به انجام مداخلات بالینی در جهت کاهش عوارض این مشکل گام برداشت.

سنجش رضایت از تصویر تن یا از طریق مصاحبه تشخیصی بالینی امکان پذیر است و یا از طریق آزمون های روانی استاندارد و پایا. از بین مصاحبه تشخیصی بالینی و آزمون روانی، مقرون به صرفه تر این است که از آزمون های روانی استفاده کرد، چرا که هم در هزینه و هم در وقت صرفه جویی خواهد شد. از طرفی ارزیابی تصویر بدن به خاطر ذات ذهنی و پویای این مفهوم کار دشواری است. هم چنین با عنایت به اینکه مؤلفه ی رضایت از تصویر بدن با عوامل بسیاری از جمله فرهنگ حاکم بر جامعه در ارتباط است  و مقیاس خودسنجی رضایت از بدن یکی از بهترین ابزارها در حیطه سنجش رضایت از بدن است؛ از این حیث انجام این پژوهش ضروری و یک تحقیق نو محسوب می شود.

1-4- اهداف تحقیق

هدف کلی: تعین ویژگی های روانسجی و اعتباریابی مقیاس خودسنجی رضایت از بدن(BAS)

اهداف جزیی: