در ادامه ی رویدادهای آستین، روز جمعه، سوم آبان ماه 1398، مجموعه ی چه چیزی از برند چیز در حمامی قدیمی معروف به «حمام نواب» رونمایی شد. مجموعه ای از زیورآلات و تن پوش هایی با طراحی منحصر بفرد که می توان آنها را به نوعی تلفیقی از هنر عامه پسند ایرانِ قدیم و عالم موهومِ هوش رُبودگی دانست. در ادامه، سرآستین گزارشی از این رویداد را به مخاطبین عزیز تقدیم می کند.
مجموعه ی چه چیزی
برند چیز و مجموعه ی چه چیزی حاصل مشارکت آستین با مصطفی اسدالهی، یکی از طراحان خوشنام ایرانیست که با همکاری بنیاد پژمان، طی رویدادی در حمام نواب به نمایش درآمد. طرح های این مجموعه که عمیقاً الهام گرفته از فرهنگ سنتی ایران و عناصری مرتبط با مکتب سقاخانه ای، دعانویسی، نقالی، خطاطی و هنر زورخانه ایست، هم آوایی کم نظیری با مکانی تاریخی چون حمام نواب دارد.
حمام کهنسال
این حمام که تا ربع قرن پیش همچنان به عنوان یک حمام عمومی کاربرد داشت در اواسط دوران قاجار توسط آقا محمدخان قاجار قوانلو قاجار ملقب به محمد میرزا کاشف السلطنه، به عنوان یک حمام خصوصی تاسیس شد. این دیپلمات و نویسنده ی مشروطه خواه که از محصلین مدرسه ی دارالفنون بود، اولین کسیست که کشت چای را در ایران رواج داد و به همین سبب به نام «چایکار» مشهور شد و هنوز هم بسیاری او را به عنوان «پدر چای ایران» می شناسند.
هرچند برای مردمِ امروزی، حمام تنها مکانی برای نظافت و پاکیزگیست و حمام کردن فعالیتی شخصی و انفرادی محسوب می شود، اما در گذشته ای نه چندان دور، حمام های عمومی به عنوان یکی از آمدگاه های اصلیِ هر کوی و محله ایفای نقش می کردند و مردم از اقشار مختلف برای ملاقاتِ یکدیگر، معاشرت و آگاهی از خبرهای جدید در آن گرد هم می آمدند. بالطبع برای هنرمندی که آثار و فضای کاریش با چنین فرهنگی گره خورده، مکانی مانندِ این نه تنها منبع الهام، که همچون محرابیست که حفاظت از آن و تاباندن نور به دالان های نسیان زده اش، به مثابه تلاش برای دمیدنِ روحی تازه در پیکرِ این فرهنگِ رو به فراموشیست. فرهنگی که اگر تلاشِ های اینچنینی برای حفظِ آن صورت نگیرد، بعید نیست که گزند بادهای توفنده ی عالمِ مدرن، آن را برای همیشه از یادها ببرد.
بنیاد پژمان و مغازه ی آرگو
بنیاد پژمان که نقش مهمی در بردن «چیز» به حمام نواب داشت یکی از نهادهای هنریست که فعالیت های مختلفی در راستای حفظِ این سبقه ی تاریخی-فرهنگی انجام داده است، از جمله بازسازیِ ساختمان نیمه مخروبِ کارخانه ی آرگو که از اولین کارخانجات صنعتی ایران بود و چند سال پیش از انقلاب تعطیل شد. بنیاد پژمان در سال 1395 این بنا را طی مزایده ای خریداری و آن را به فضایی برای برگزاری نمایش ها و رویدادهای فرهنگی-هنری تبدیل کرد. در این فضا دکانی کوچک با نام «مغازه ی آرگو» نیز تاسیس شده که محلی برای ارائه ی اشیای کاربردی و تزئینی است. مدیریت این مغازه به صورت فصلی عوض میشود و طبیعتاً کالاهای ارائه شده نیز منطبق با سلیقه و رویکرد هر مغازه دار جدید تغییر می کنند.
ورود به حمام
از خیابان صفی علیشاه که وارد خیابان تنگ و باریکِ مصباح می شویم، چند قدم جلوتر یک مغازه ی جگرکی به چشم می خورد که پاتُق برخی از ساکنین قدیمی این محله ی کهن است. روبروی جگرکی، میان دیواری سالخورده که رنگ سفیدِ پوسته شده و ترک خورده اش آن را آبله رو کرده، درب کوچک آبی رنگی به چشم می خورد که کمتر کسی هنگام عبور از کنارش توجهی به آن می کند. پشتِ در، قدم بر راه پله ای باریک با پله های بلند می گذاریم که ما را به چندین متر زیرِ زمین رهنمون می کند.
در انتهای پلکان، به فضایی کم نور و سرداب مانند می رسیم که آجرهای باریکِ قدیمی با نظمی چشمگیر دیوارهایش را شکل داده اند. به محض ورود، بوی خوشِ دودِ اسفند مشامِ بازدیدکنندگان را می نوازد. در اولین گردش در داخلِ این فضای رمزآلود، چیزی که بیش از همه جلبِ توجه می کند، دالان ها و دهلیزهای تو در تویی است که شاید برای آنها که کمتر با چنین فضایی آشنایی دارند، در کنار القای حس هیبت و عظمت، حسی از گم گشتگی و سردرگمی ایجاد کند.
آثار مجموعه ی چه چیزی در چنین فضایی به نمایش گذاشته شده اند و بازدیدکنندگان برای تماشای بهتر این آثار، با فانوس های دستی که در اختیارشان گذاشته شده بر زوایای تاریک ترِ آن نور می تابانند. کافه روبرتو نیز با نوشیدنی گرم و شیرینی از مهمانان پذیرایی می کند. عنصر دیگری که در بازنمایی این فضای کهن نقشی بی بدیل ایفا می کند، مرشدگری زیبای مردی خوش صدا به نام آقا اسدالله ست. اشعاری که او می خواند، همچو بادی وزان روح آدم را سوار بر قالیچه ای پرنده به چندین دهه قبل می برد و فضایی شبیه به زورخانه های قدیم را برای آدم تداعی می کند.
بند و بساطِ چیز
آثار مجموعه ی چه چیزی شامل دو بخش زیورآلات و تیشرت هاست. زیورها از جنس نقره در سیزده طرح مختلف و بنا به درخواستِ مشتری به صورت آویز یا گل سینه ارائه می شود. هر کدام از طرح ها به صورت محدود و تنها در سیزده نسخه در اختیار مشتریان قرار می گیرد. تیشرت های مجموعه هم که شامل 9 تیشرت زنانه و 9 تیشرت مردانه هستند هر کدام در سی نسخه ارائه می شوند که تیشرت های زنانه در دو سایز و تیشرت های مردانه در سه سایز قابل خریداری هستند.
طراحی های مصطفی اسدالهی با تکنیک «سیلک اسکرین» روی متقال چاپ و سپس روی تیشرت دوخته شده اند. این روش علاوه بر ایجاد ظاهری خاص تر برای تیشرت ها، این مزیت را دارد که پس از خراب یا مندرس شدن تیشرت، می توان طراحی را از آن جدا و حتی به عنوان یک اثر هنری قاب کرد. علاوه بر این، سه نمونه از تیشرت ها به صورت نسخه ی محدود همراه با زیورآلاتی متفاوت از نمونه های ارائه شده قابل سفارش هستند که از هر نمونه تنها سیزده نسخه تولید و به فروش می رسد.
