اولین کفش های ورزشی هزاران سال پیش بوجود آمدند تا هنگام شکار روی زمین های سخت یا هنگام نبرد از پاها محافظت کنند. در بین النهرین بین ۱۶۰۰ تا ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد، مردمان کوه نشین در مرز ایران، کفش های نرم کتانی می پوشیدند. این کفش ها با ابزار ابتدایی مثل سوزن استخوانی و چاقوی سنگی، و مواد بومی اولیه مانند برگ، پوست درخت، پوست حیوانات و نخ ساخته می شدند. با این مواد و مراحل ساخت، کفش های اولیه فقط صندل یا پاپوش هایی از چرم نرم بود.
در ساخت صندل، پا به صفحه ای با نوار و بند و حلقه متصل می شد. رفته رفته با پرطرفدارتر شدن مسابقات ورزشی، کفش هایی نیاز شد که بیشتر خاص ورزش باشد.
جنبه های عملکردی مانند وزن، انعطاف، ضربه گیری و اصطحکاک کلید ساخت یک جفت اسنیکرز خوب هستند.
اسنیکرز چیست
کلمه اسنیکر اصطلاحی تجاری بود که در آمریکا سالها بعد از اینکه این کفش ها ساخته شد، بوجود آمد. اسنیکرز یکی از بی شمار نام هایی است که به کفشی که شامل یک لایه پارچه بالایی که به یک زیره لاستیکی سفت شده متصل است. هر کفشی که به گونه دیگری ساخته شده باشد، اسنیکرز نیست.
اولین کفشی که با رویه پارچه ای و زیره لاستیکی ساخته شد، کفش شنی نام داشت. این کفش پیشرفته شده ی کفش شنی بود که قبل تر با رویه کتان و زیره چرمی یا کنفی ساخته می شد. در ۱۸۳۰ کمپانی انگلیسی لیورپول رابر کفش شنی را ارتقا داد و با پیوند دادن پارچه به لاستیک، آن را مقاوم تر کرد. اسم کفش شنی از آنجایی آمد که در طبقه متوسط ویکتوریایی این کفش ها در ساحل پوشیده می شد. کفش های شنی انقلابی بودند که جایگزین بوت های سنگین و گران چرمی شدند.
در ۱۸۷۰، کفشی قوی تر از کفش شنی به نام “پلیمسول” ساخته شد. این نام برگرفته از ساموئل پلیمسول (۱۸۲۴-۱۸۹۸)، بازرگان بریتانیایی بود که “Plimsoll Mark” – یک مارک بدنه کشتی های کارگو- را ایجاد کرد. عبارت پلیمسول در صنعت کفش نیز استفاده شد؛ زیرا جایی که پارچه رویه به زیره لاستیکی اتصال می یافت، شبیه به خط پلیمسول کشتی بود. این خط باعث می شد کفش از مدل های قبلی گرانتر به نظر برسد، و برای همه طبقات اجتماعی برای انواع ورزش ها مناسب بود.
همزمان با محبوبیت پلیمسول در انگلستان، اسنیکرز در آمریکا ایجاد شد. از تاریخ این عبارت چند حکایت وجود دارد. عده ای می گویند این عبارت از کلمه “sneak” به معنای آهسته آمدن یا فرار کردن (۱۸۷۰) می آید، چون اسنیکرز بدون صداست. منبع دگیری نیز وجود دارد که لاستیک بدون صدای کفش ها را دزدان استفاده می کردند (۱۸۹۱).
اهمیتی ندارد که نام این کفش ها از کجا آمد؛ کفش های کتانی پارچه ای شکل های بسیاری به خود گرفت. این پیشرفت ها به مردم اجازه داد تا مهارت های ورزشی شان را با استفاده از طراحی مناسب این کفش ها تقویت کنند. در ۱۸۸۰، لاستیک سخت شده به جلوی کفش اضافه شد تا از انگشت بزرگ پا محافظت کند. این لایه همچنین در تعادل کفش تاثیر داشت. الگوهای زیره کفش نیز بصورت کاربردی تغییر کرد تا سطح اصطحکاک اضافه کند، حرکات بازیکن را تسهیل کند و هنگام پریدن ضربه را بگیرد.
انواع مشابه این کفش برای قایق رانی و کشتی نوردی برای زمین های خیس به وجود آمد. ارتش نیز از رنگی به خصوص برای این کفش ها استفاده کرد. مدرسه ها آن را برای کلاس های ورزش پیشنهاد کردند و ورزشکاران آن را در اولین المپیک مدرن پاریس در ۱۹۰۰ پوشیدند.
نام ها
از زمان ساخت کفش شنی، نام های جهانی بیشماری برای توصیف کفش هایی با رویه پارچه ای و زیری لاستیکی استفاده شد. در ابتدا، اسنیکرز و پلیمسول نام هایی بودند که بکار می رفتند. با گذشت زمان، انواع اسم های دیگر نیز ایجاد شدند. برخی طبق کارکرد، و برخی بر اساس متریال، افراد و حتی اصطلاحات خیابانی نام گذاری شدند.
برخی از این نام ها:
Bobos, Bumper Boots, Chuck's, Creepers, Daps, Felonies, Fish Heads, Go Fasters, Grips, Gym Shoes, Gymmers, Joggers, Jumps, Kicks, Outing Shoes, Pumps, Runners, Sabogs, Skiffs, Sneaks, Tackies, Tennies, Trainers, and Treads
مواد اولیه و ساخت
با وجود اینکه ورزشکاران برای هزاران سال از پاپوش هایی مشابه برای کار خود استفاده می کردند، “اسنیکرز”تنها ساخته ای است که بر اساس آداپته شدن و ارتقای اختراعات انقلاب صنعتی به وجود آمد.
شناخته شده ترین نوع اسنیکرز، زیره لاستیک حرارت داده شده است. لاستیک طبیعی یا هندی که از فراورده های جانبی درختان است، از ۱۶۰۰ قبل از میلاد توسط مایاها استفاده می شده. با این وجود، این نوع لاستیک طبیعی خیلی برای کفش مناسب نیست؛ در هوای گرم و مرطوب ذوب شده و در هوای سرد، شکننده و سخت می شود.
در سال ۱۸۳۹، چارلز گودیِر آمریکایی، هنگامیکه تلاش می کرد ماده ای ضدآب برای کیسه پست برای دولت آمریکا پیدا کند، بصورت تصادفی فرمی مدرن از لاستیک را برای اسنیکرز پیدا کرد. شیوه گود یِر که بعدها “ ولکانیزاسیون”نام گرفت، هنگامی کشف شد که او اتفاقی ترکیبی از لاستیک، گوگرد و سرب را در اجاق داغ انداخت. نتیجه این تصادف، ماده ای بود که وقتی کش می آمد دوباره به شکل اولیه اش برمی گشت.
دستگاه دوخت
رویه کتان از مدت ها پیش از ساخت اولین اسنیکرز وجود داشته؛ با این حال، دوختن بخش های کوچک روی یک جسم سه بعدی بصورت دستی که با فرم پا مطابقت کند ممکن است خسته کننده باشد. ماشین دوخت کوک زنجیری در سال ۱۸۴۵ توسط اِلیاس هَوی اخترااع شد، که اجازه می داد پارچه با هر وزن و ساختی به سرعت و تمیز به هم دوخته شود.
در سال ۱۸۵۱، آیزاک سینگر از اختراع هوی پیشروی کرد و شروع به کار با ماشین دوخت خود کرد، که هنوز هم در خیاطی های خانگی و تولیدی های لباس استفاده می شود.
ماشین دوخت سینگر بعدها توسط یکی از کارمندانش به نام “لیمن رید بلِیک” پیشرفت کرد. در سال ۱۸۵۶، بلِیک در یک کمپانی تولید کفش شراکت کرد و به اختراع ماشین های دوختی کمک کرد که پروسه ساخت کفش را بصورت خودکار انجام می داد.
در سال ۱۸۵۸، او امتیازی انحصاری برای دستگاهی دریافت کرد که می توانست رویه کفش را به زیره اش بدوزد. او این اختراع ثبتی خود را در ۱۸۵۹ به گُردُن مک مِی فروخت، و از ۱۸۶۱ تا زمان بازنشستگی اش در سال ۱۸۷۴ برای او کار کرد.
کفش هایی که با دستگاه او ساخته شدند “McKays” نام داشتند.
