برقع یا برکع، وسیله ای نقاب مانند که آغاز استفاده از آن در هیچ کجای تاریخ به طور حتم مشخص نشده است. با نگاهی به عکس ها، نقاشی ها، اشعار و نوشته های ثبت شده در تاریخ به نظر های متفاوتی در رابطه با برقع بر می خوریم که همگی رشته ای در حجاب و یا محافظت از زن دارند.
استفاده از برقع یا پوششی شبیه به برقع در قسمت های مختلفی، به خصوص در کشور های اسلامی رواج یافت و سنت استفاده از آن هنوز هم در مناطقی رایج می باشد، حتی به صورت اجبار برای زنان و دختران. افغانستان، عربستان سعودی، امارات متحده، یمن، عمان، ایران (استان هرمزگان)، اردن و کشمیر پاکستان آن را برقع یا برکع می نامند در حالی که در عمان بطوله نامیده می شود.
برقع و اقسام حجاب های مشابه آن به حالت های مختلفی به روی صورت قرار می گیرند که عموماً این تفاوت ها در مناطق مختلف جغرافیایی به چشم می آیند. برای مثال، برقع افغانی تمام صورت را به طور کامل می پوشاند و در قسمت چشم ها از پارچه ای نازک تر همچون تور تشکیل می شود که زنان بتوانند از زیر آن اطراف خود را مشاهده کنند، در صورتی که برقع در جنوب کشور خودمان به سبکی طراحی شده که در محدوده چشم ها به طور کامل باز می باشد و باقی صورت را می پوشاند.
داستانهایی در پس این نقاب وجود دارند که همه آنها تا حدودی به واقعیت نزدیک می باشند. به گزارش خبرگزاری ایسنا، در زمان های دور صورت همسر یکی از حاکمان هرمزگان ایرادی داشته است و آن حاکم برای پوشاندن ایراد، از خیاطی درخواست کرد تا پوششی برای صورت همسرش طراحی کند. از آن پس این پوشش، برای بانوان، چه به اجبار و چه به اختیار رواج یافت.
داستانی دیگر که برقع را به بیشتر از هر داستانی به حجاب و در امان ماندن از نگاه ها ربط می دهد، داستانی است در رابطه با حمله پرتغالی ها به ایران. گفته شده است که در زمان حمله پرتغالی ها، از آنجا که زنان مجبور بودند با همسرهایشان از خانه ای به خانه دیگر رفته و پنهان شوند، در این میان مجبور به پوشاندن بدن و صورت هایشان در برابر تجاوز و دید مردان پرتغالی بودند. بنابراین این نقاب وسیله ای بود برای پوشاندن زیبایی های صورت هایشان از نگاه نا محرمان. البته ممکن است این تنها پرتغالی ها نبوده باشند که زنان را به فکر پوشش توسط برقه انداخته بودند بلکه علاقه شدید ایرانی ها به حجاب می بود که توجه آن ها را به این نقاب جلب کرد.
گذشته از تمام این حدس و گمان ها، با در نظر گرفتن حجاب و اجبار و دیگر مسائل، نسبت به شرایط آب و هوایی مناطق صحرایی و جنوبی نمی توان چشم پوشی کرد. به دلیل آب و هوای گرم و شرجی این مناطق و آفتاب های تند و باد های گرم، صورت بانوان آسیب بسیار می دیده. این مسئله ما را به فکر می اندازد که رابطه ای بین این نقاب ها و آب و هوای آن مناطق پیدا کنیم.
همانطور که پیش تر گفته شد، اشاره ای به برقع در اشعار شعرای معروف همچون نظامی، عطار، سعدی و طالب عاملی نیز شده است. برای نمونه نگاهی به بیتی از سعدی می اندازیم:
تو را که برقع فکن ای فتان که روی ماه تو ما را بسوخت چون کتان
امروزه، برقع توسط زنان هرمزگان و قشم مورد استفاده قرار می گیرد. آنان نه تنها برقع را حجابی مناسب می دانند بلکه به عنوان وسیله ای زینتی برای بانوان به آن نگاه می کنند. این وسیله از سنی که دخترانشان به بلوغ می رسند مورد استفاده قرار می گیرد.
برقع به روش های جالبی ساخته می شود و امروزه گونه های متفاوتی از آن ها را می توان یافت. پارچه تشکیل دهنده برقع، پارچه آهار داری می باشد به نام شیله (شیله برکه) که آغشته به مواد رنگی و نیل است. پارچه های سرخ کتان و سوزن دوزی در شرق هرمزگان برای تهیه برقع بسیار مورد پسند قرار گرفته است.