آنچه باعث پیشرفت تمدن غرب گردید، از وقایع قرن پانزدهم سرچشمه گرفت. با آغاز مدرنیته و افزایش طبقه متوسط تقاضا برای مصرف افزایش یافت. این امر باعث رونق تولید و در نتیجه شکل گیری کارگاه های تولیدی شد. شروع کار کارگاهی آغازی بود بر فرآیند تخصصی شدن مهارت ها در تولید. تولیدکنندگان از اوایل قرن ۱۶ برای گرفتن سفارش و معرفی محصولات تولید خود به طبقه متوسط تازه به دوران رسیده که بیشتر تمایل به خرید آثار زیبا و فاخر داشتند اقدام به توزیع گسترده کاتالوگ و کتاب های الگو کردند. با گسترش توزیع کتاب های الگو . افزایش تعداد سفارش ها، محصولاتی که پیش از این تکی سفارش داده می شدند، شروع به استاندارد شدن و تولید صنعتی نمودند.
انگلستان اولین کشوری بود که برای تربیت طراح اقدام کرد. از جمله اولین کارخانه های انگلستان که طراحی در آن مورد توجه قرار گرفت، کارخانه ی سفالگری وِج وود بود. وجه تمایز این کارخانه با سایر تولید کنندگان این بود که نمی خواست در خدمت سفارش های طبقه اشراف باشد بلکه در جستجوی بازار گسترده تری در میان طبقات متوسط جامعه بود. در واقع وج وود را می توان پایه گذار سفارشات انبوه دانست.
سرویس غذاخوری و جام سفالی تولید شده در کارخانه ی وِج وود
انقلاب صنعتی
ماشین بخار در سال ۱۷۶۵ توسط جیمز وات اختراع شد. این اختراع سرآغاز انقلاب صنعتی است. دستگاه بخار زمینه ساز تولید انبوه ماشینی، ایجاد سیستم های جدید حمل و نقل( راه آهن- کشتی بخار) و رشد چشمگیر شهرها( معماری با ساختار فلزی) شد.
موتور بخار جیمز وات
تولید ماشینی باعث سرعت بخشی به تولید محصولات و عرضه گسترده آنها برای اقشار گوناگون جامعه با قیمتی ارزان تر از گذشته شد.
عموما شروع تاریخ طراحی صنعتی را از اواخر قرن ۱۸ میلادی و با ظهور ماشین بخار همراه می دانند. بر این اساس تاریخ ۱۷۷۷، مصادف با ساخت اولین پل آهنی جهان در شهر کل بروکدال انگلیس را نقطه شروع این حرکت، که مطابق با آغاز تولید صنعتی است می دانند.
پل کُل بروکدال، اولین پل آهنی دنیا، انگلستان
فناوری و ماشینی شدن
قرن نوزدهم قرن مهندسان بود. به نظر می رسید که مرزی برای خلاقیت بی پایان آنها وجود ندارد. در اواسط قرن نوزدهم ایالات متحده به پیشگام فناوری و ماشینی شدن تبدیل شد. در سال ۱۸۳۵ ساموئل کلت تپانچه هفت تیر (رولور) را اختراع کرد. سال ۱۸۵۱ ایزاک مریت سینگر اقدام به تولید چرخ خیاطی خانگی کرد. در سال ۱۸۷۴ نخستین تراموای برقی در نیویورک به کار افتاد. سال ۱۸۷۵ توماس ادیسون لامپ روشنایی و میکروفون را اختراع کرد. و گراهام بل در سال ۱۸۷۶ تلفن و در همین سال رمینگتون نخستین ماشین تحریر مکانیکی را اختراع کرد.
ایزاک مریت سینگر، چرخ خیاطی
ماشین تحریر رمینگتون، اولین ماشین تحریر مکانیکی جهان
در سال ۱۸۸۰ صنعت کاری به نام جی. ای. پولمان، اتاقک های پولمان را برای خطوط راه آهن ایالات متحده عرضه کرد، اتاقک هایی که واگنی مجلل برای خواب، سفر و صرف غذا بود که در مسافرت های طولانی مسیر بین قاره ای مورد استفاده قرار می گرفت.
مقارن با همین زمان در آرایشگاه ها،دفاتر و اماکن پزشکی اروپا صندلی های چرخان، قابل تنظیم و انواع دیگر مبلمان پدیدار شدند. در انگلستان، موطن اصلی صنعتی سازی، استفاده از مبلمان تاشو به منظور صرفه جویی در فضا، به خصوص در کشتی های تفریحی رونق گرفته بود. اما به مرور زمان این طرح های کاربردی و مهندسی محبوبیت خود را از دست داد و مردم بیشتر به سمت مبلمان تجملی آن دوران و مطابق سلیقه ی ثروتمندان عصر ویکتوریا گرایش یافتند تا از این طریق موقعیت اجتماعی خود را به نمایش بگذارند.
توسعه ی صنعتی و تاریخ گرایی
در فاصله سال های ۱۸۷۰ و ۱۸۸۵ موج دوم صنعتی سازی به سرعت در سراسر اروپا گسترش یافت. در واقع نیاز به تولید انبوه اجناس ارزان قیمت در شهرهای در حال توسعه، فشار برای صنعتی شدن را افزایش داد. این صنعتی شدن که بسیاری از اشیای تولید شده ی آن بی ثبات و فاقد پیشینه ی تاریخی بودند موجب پدید آمدن جنبشی واپس نگر در اواخر قرن نوزدهم شد که به جستجوی سبک های متاثر از تاریخ می پرداخت. این جنبش شاخص های رمانتیسیسم، گوتیک و رنسانس را در هنر، معماری و هنرهای کاربردی بی هیچ قاعده ای در هم می آمیخت. نتیجه این بود که حتی جعبه ای سربی پانچ شده ی ماشینی که برای نگهداری ابزارهای صنعتی بکار می رفتند با زرق و برق و تزئینات فراوان ساخته می شدند و مبلمان با نوارهای تزئینی با ماشین تراشیده شده به سبک نئوگوتیک یا باروک و به تقلید از فرم های سنتی آراسته می شد.
پس از آغاز تولید ماشینی، ارتباط مستقیم بین صنعتگر و استفاده کننده از بین رفت و دیگر صنعتگران از نظر مشتریان خود آگاهی نداشتند تا برای جلب نظرشان یک محصول بدون عیب یا درخور سلیقه شان بسازند. تولید ماشینی باعث ظهور اشیایی شد که به تعداد کثیری ساخته می شد و کیفیتی پایینتر از محصولات دست ساز داشت. هنوز ماشین نمی توانست اشیا ظریف را به خوبی دست صنعتگر بسازد. با فاصله پرفتن تولید کننده و مصرف کننده دیگر بازتاب ها و آمارهای مشخصی برای کیفیت محصول عرضه شده به تولیدکننده نمی رسید تا آن را بهبود ببخشد. بنابراین سعی شد تا با تزئین صنعتی به جای کاردستی عامل جذب کننده برای طبقات مرفه جامعه ایجاد کنند. زیرا تزئینات هم معایب شیء را می پوشاند و هم به صاحب آن ارزش اجتماعی می بخشید!
رقابت بین المللی در نمایشگاه های جهانی
نیمه دوم قرن نوزدهم عصر تکنولوژی و ماشینی شدن و برگزاری نمایشگاه های بزرگ جهانی بود. تجارت در حال توسعه ی جهانی زمینه ایجاد بازار ها و نمایشگاه های بین المللی را فراهم کرد . علاوه بر صحنه ی رقابتی خود، محلی برای مقایسه محصولات نیز به شمار می رفت.
اولین نمایشگاه بین المللی تولیدات صنعتی در سال ۱۸۵۱ در لندن برپا شد. ساختمان این نمایشگاه که در دوره ی خود بی نظیر بود، قصر بلورین نام داشت که توسط معمار " جوزف پاکستون" طراحی شده بود. طرح و اجرای معماری این ساختمان عظیم کاملا متضاد با شیوه های سنتی آن دوران بود و به نوعی اولین سرپیچی از سبک معماری قدیم بود زیرا تماما از قطعات پیش ساخته فلزی ساخته شده بود که جدایی سنتی درون و بیرون را از بین می برد. اما در داخل این نمایشگاه محصولاتی به نمایش گذاشته شده بود که وضعی کاملا متضاد با معماری آن را داشت. انواع لوازم خانگی و اشیا به روش تولید ماشینی ساخته شده و دارای طرح های سنگین پر زرق و برق بود که بعدها تمام کاتالوگ های دوره ویکتوریایی را پر کرد و باعث شد که ساخت مبلمان و اثاثیه بزرگ و سنگین تا قرن بیست ادامه یابد.
نمایشگاه کریستال پالاس، لندن
ادامه دارد
منابع
An Overview On The History Of Industrial Design, Based on the book of Thomas Hoff by Moslem Amiri Parian
www.industrialdesignhistory.com
