در راستای مطالعه ی تبادلات هنر مفهومی و مد، نگاهی کوتاه به شاخه های هنر مفهومی، مفاهیم و تفکرات پشت آن و چگونگی استفاده از لباس در آثار هنرمندان این حوزه خواهیم داشت که در نهایت ما را در یافتن مسیر مشترک مد و هنر و هنر مفهومی یاری خواهد کرد.
دو عنصر تفکر و زبان از مهمترین عناصر هنر مفهومی هستند. با اینکه هنر مفهومی عناصری چون تفکر و زبان را از فلسفه به عاریت گرفته است، اما در لایه های ابتدایی خود وابسته به مفاهیمی است که با زندگی روزمره و انسان معاصر مرتبط می شود. به همین دلیل بخشی از روند تکاملی این هنر را می توان در آثار و ایده های جنبش فلاکسوس جستجو کرد. فلاکسوس جنبشی بود که سعی داشت زندگی روزمره انسان مدرن را در قالب هنری همه فهم به مخاطب نشان دهد. بسیاری از هنرمندان فلاکسوس به نهضت مفهومی در دهه هفتاد پیوستند.
جوزف بویز هنرمند مفهوم گرای آلمانی یکی از متفاوت ترین و تاثیرگذارترین این هنرمندان است که در دهه شصت میلادی در جنبش فلاکسوس نقش مهمی ایفا کرده است. بویز و هنرمندان دیگر این جنبش با پیوند زدن موضوعات سیاسی و اجتماعی به هنر و نیز ترکیب عناصر روزمره سعی داشتند چیزی فراتر از هنر را خلق و به مخاطب ارائه دهند. نتیجه این تلاش ها رسیدن به زبان بود. زبانی تازه و همه فهم تا ارتباطات اجتماعی را مستحکم تر کند. زبان فلاکسوس انتقادی، ساده و بی پیرایه بود و این ویژگی ها را در هنر بویز نیز می توان دید.
نکته مشترک بین تمام هنرمندان فلاکسوس، زندگی و رویدادهای وابسته به آن است. جوزف بویز خود را صرفا یک انتقال دهنده می دانست. او دوست داشت ایده ها و موضوعات مورد نظر خود را از طریق خودش و هنرش به مردم منتقل کند. او بر این باور بود که هر اثر هنری که قابلیت انتقال مفهوم را داشته باشد تبدیل به پدیده ای هنری می شود. ماده و اشیا برای بویز ناقلی محسوب می شوند که تا بوسیله آنها پیام انتقال یابد. بویز در اثری که عبارت است از یک دست کت و شلوار مردانه، مانند بسیاری از دیگر آثارش، با استفاده از ماده بدوی نمد لباسی معاصر خلق کرد و نوعی تناقض بوجود آورد. چیزی شبیه به تضاد میان بدویت و معاصر بودن و ایجاد وحدت میان این دو ویژگی که در آثار بسیاری از هنرمندان فلاکسوس دیده می شود.
یوکو اونو، هنرمند ژاپنی و همسر جان لنون از جمله هنرمندان معروف دیگر جنبش فلاکسوس است که اهمیت لباس در آثارش پیداست. او علاقه زیادی به طراحی لباس در جهت مفهوم سازی و انتقال پیام دارد. هویت های فرهنگی و جنسیتی هم بخشی از موضوعات مورد علاقه او هستند. نماد ها، نوشته ها و علائمی که او در طرح های خود استفاده می کند زبانی شفاف و بدون تفاسیر اضافه دارد. این ویژگی های اصلی هنر فلاکسوس در دهه شصت و هفتاد میلادی بود. مهم ترین اثر او پرفورمنس تکه تکه کردن است که اولین بار در سال ۱۹۶۴ در توکیو و یک سال بعد در نیویورک روی صحنه رفت. در این پرفورمنس او از مخاطبان خواست تا به انتخاب خودشان بخشی از پیراهن وی را برش دهند. این اثر بر آن بود که تاثیرات اجتماعی را بر انسان معاصر نشان دهد. گرچه مخاطبان تا لحظه آخر از این تفسیر بی خبر بودند اما هر یک با نوعی تردید دست به برش ها می زدند.
در این اثر اونو به حضور مخاطب ارزش مضاعف داد. تمایل بونو به عنوان یک هنرمند به طراحی لباس باعث شد تا او شهرهای لس آنجلس، لندن و توکیو فروشگاه های لباس خود را افتتاح کند. در سال ۲۰۰۲ مجموعه ای بزرگ از آثار او در موزه هنرهای مدرن نیویورک به نمایش در آمد که شامل بیش از پانصد طراحی لباس مفهومی بود.
ادامه دارد