تاریخچه‎ دکوراسیون منزل

دکوراسیون منزل، به عنوان چیزی که ما امروز می شناسیم، تاریخچه ای کهن دارد و ناشی از یک فرایند تکاملیست که با تغییرات بنیادین اجتماعی همراه بوده است. بحث دکوراسیون منزل -در معنای عمومی کلمه- از همان زمانی آغاز شد که نیاکانمان زندگی در فضای بسته را انتخاب کردند. در متن زیر  تاریخچه ی دکوراسیون منزل را به صورت بسیار خلاصه بیان می کنیم تا در مقالات بعدی سرآستین به شکل گسترده تر به شرح رویکردهای آن در دوره های مختلف تاریخی بپردازیم. از شما دعوت می کنیم در این مجموعه مقالات با سرآستین همراه شوید.

دکوراسیون منزل پیشاتاریخی

همه می دانند که دکوراسیون منزل نسبت به مراحل آغازینش، یعنی زمانی که غارنشینان شروع به نقاشی دیوارهای غار کردند، مسیری طولانی را پیموده است. این نقاشی ها با رنگدانه های مختلفی که از گیاهان به دست می آمدند کشیده می شدند. به نظر می آید که کمی پس از آن، بحث زیبایی شناسی در دکوراسیون و عناصری از عواطف شخصی یا غنای هنری رواج پیدا کرد. ولی همچنان زمان زیادی لازم بود تا بحث دکوراسیون منزل در شکل کاملش پا به عرصه ی عمل بگذارد.

در جهان باستان، دکوراسیون یک مسئله ی تجملاتی بود که تنها طبقه ی حاکم به آن دسترسی داشت. در اغلب دوره های تاریخی، تنها حاکمان و طبقه ی ثروتمند آنقدر دارایی داشتند که برای دکوراسیون منزلشان هزینه کنند. صنایع دستی گرانقیمت ساخته شده از سنگ ها و مواد دیگری که از نقاط مختلف جهان به دست آمده بود؛ آثار هنری چشم نواز که دیوارها و کف خانه ی ثروتمندان را می پوشاند؛ و هر شکل دیگری از هزینه کردن برای دکوراسیون، تنها مختص به طبقه ی خاصی از جامعه بود.

دکوراسیون منزل در عصر باستان

دکورهای تجملاتی منزل علی الخصوص در امپراتوری روم بسیار قابل توجه بود. از کاشی کاری های زینتی و پرده های نگارین با رنگ های غنی گرفته تا ابداع یک سیستم گرمایش مرکزی برای خانه ها، تمام شواهد حاکی از نقش مهم دکوراسیون در سبک زندگی رومیان است.

با فرا رسیدن قرون وسطی، دکوراسیون منزل بیشتر به بازنمایی آنچه در آن دوران بر جامعه می گذشت تبدیل شد. وقتی پای رنسانس به میان آمد و کشفیات و بیانات هنری جدید راه خود را پیدا کردند، دکوراسیون منزل هم چهره ی جدیدی به خود گرفت. نهادهای مذهبی و همینطور طبقه ی حاکم، هنر را ترویج و تشویق می کردند، در نتیجه آویختن آثار هنری به دیوار، تبدیل به عنصری پذیرفته شده در دکوراسیون منزل شد.

دکوراسیون برای همه ی منازل

این نکته حائز اهمیت است که بحث دکوراسیون منزل را باید به چشم یک موضوع بین المللی دید. رویکردهایی که در جهان متداول می شوند بر گرایش ها در هر کشور اثرگذار هستند. انقلاب صنعتی، نقطه ی عطفی در زمینه دکوراسیون بود. در این زمان بود که به لطف تولید انبوه صنعتی، کالاهای مرتبط با دکور منازل بالاخره تبدیل به محصولاتی عمومی شدند و مردم عادی نیز از پس هزینه ی خرید آنها بر آمدند.

ماری هاویس[1]، نویسنده ی فمینیست در آستانه ی ورود به قرن نوزدهم نوشت: «من سرسختانه باور دارم یکی از اصول اولیه‎ ی خوش سلیقگی این است که خانه های ما، مانند لانه ی حیوانات و آشیانه ی پرندگان، باید سلیقه و عادات شخصی خودمان را بازنمایی کند». همین رویکرد بود که راه را برای پدیده ای کاملا جدید مثل حرفه ی طراحی داخلی هموار کرد. دکوراسیون منزل به آرامی به یک سرگرمی و پس از آن به یک شغل تمام عیار تبدیل شد که امروز حرفه ای افراد بسیاریست.

در دهه ی 20 میلادی، دکوراسیون منزل تا حد زیادی متاثر از افراط و اسرافی بود که از رویای امریکایی، جنبش هنری «آرت دکو»[1] و تولد فیلم های هالیوودی منتج میشد. در اروپا، پاسخ به این پدیده، جنبش باوهاوس[2] بود که به طور کامل بر رویکردی مدرنیستی به دکوراسیون منزل تاکید داشت.

دکوراسیون منزل و رکود بزرگ

با ورود به دهه ی 30 میلادی، دوره ی رکود بزرگ فرا رسید و رویکردهای اسراف گرایانه ی دهه ی قبل را به شدت کاهش داد. در این دوره، دکوراسیون منزل بیشتر بر کارایی و کارآمدی تمرکز داشت تا بر نمایش جلوه های بصری چشمگیر. این نگرش تا اواخر دهه ی 40 ادامه یافت، یعنی زمانی که جنگ جهانی به پایان رسید و مردم بالاخره طعم صلح را چشیدند. تمرکز بر طراحی های خانواده-محور افزایش یافت. اتاق کودکان و اتاقی برای دور هم بودن خانواده در مرکز توجه قرار گرفت. استفاده از رنگ های روشن و طرح گلها و گیاهان رایج شد. دیوارها به کاغذ دیواری مزین شدند و فرش و قالی به یکی از وسایل اصلی خانه تبدیل شد. به همراه این رویکرد، ابداعات جدیدی پدید آمد که راهشان را به خانه ها باز کردند و تبدیل به بخشی جداناشدنی از دکوراسیون منزل شدند.

به دهه ی 60 که می رسیم شاهد یک نوع شوریدگی کاملا متفاوت در زمینه ی دکوراسیون منزل هستیم. تحت تاثیر خرده فرهنگ «هیپی» که در سراسر جهان در حال گسترش بود، حجم عظیمی از رنگ های شاد و روشن و طیف گسترده ای از انواع چاپ، به خانه ها راه پیدا کردند. هنرمندانی مثل «اندی وارهول»، انقلابی در زمینه ی چاپ و دیگر آثار هنری رقم زدند که دامنه ی تاثیرش خانه ها را نیز در بر گرفت. ورود عناصر عجیب و غیرمعمول به دکوراسیون منزل تا دهه ی 90 میلادی ادامه پیدا کرد. در دهه ی 90، داشتن تلویزیون و دستگاه پخش ویدیو در اتاق نشیمن به یک امر معمول و همگانی تبدیل شد. رواج اینترنت و شتاب گرفتن روند جهانی شدن، دنیای انسان را کوچکتر و در هم تنیده تر ساخت و دسترسی به ایده ها و ابدعات جدید برای همه تسهیل شد.

دکوراسیون مدرن

با ورود به هزاره ی سوم، رویکردها نسبت به دکوراسیون منزل به یک ثبات نسبی رسید و بر کارایی در حین زیبایی و ظرافت متمرکز شد. دیگر نشانی از زیاده روی های دهه های قبل نیست و به شکلی روز افزون به سمت اثاث هوشمند و کالاهایی حرکت کرده ایم که با فناوری های هوشمند که به آنها خو گرفته ایم سازگاری دارند.

با افزایش محدودیتِ فضا و ارتقا سلایق در دنیای امروز، اصلاح رویکردهای افراطی دکوراسیون منزل که در دهه های گذشته رواج داشت و سازگار کردن آن با شرایط امروز، تبدیل به یک ضرورت شد. مفهوم امروزی دکوراسیون منزل، با استفاده ی بهینه از فضا و عناصر مربوط به راحتی گره خورده است.

[1] Art Déco

[2] Bauhaus

[1] Mary Haweis